(virafm isMG sMDU dI nvIN khfxI ‘irm iJm
prbq’ qRYmfisk ‘isrjxf’(apRYl-jUn 2010) ivc pRkfisLq hoeI hY. ‘sIrq’ dy
pfTkF dI idlcspI leI iesnUM ‘isrjxf’ qoN DMnvfd sihq punr-pRkfisLq kIqf jf
irhf hY-sMpfdk)
iqMnoN muMzy sVkoN AuWqr ky kmfdF dy Ehly
ivcoN lMG ky awgy hoey qF vyiKaf arjn isMG goBI dI pnIrI goz irhf sI. msF
pMjfh gjL `qy AuhnF dI bMbI cwl rhI sI. bMbI dI kMD ivc gwzI lohy dI inwkI
ijhI ikwlI nfl Auhny afpxI iqMn PuwtI ikrpfn tMgI hoeI sI. muMizaF vwl
AuhdI ipwT sI.
“cVHf dF gwzI buwZy nUM?”
AuhnF dy afgU ‘lYPLtInYNt jnrl’ gurjIq isMG ny pqf nhIN iesLfry nfl kI
smJfieaf ik ibwlU ny styn dI nflI hfl dI GVI nIvIN kr leI. Auh bMbI dy
cubwcy kol af ky ruky. afgU mUMh hwQ Dox lwgf. ibwlU ny styn nfl dy muMzy
nUM PVfeI qy afp mn-psMd gMnf BMnx leI kmfd ivc vV igaf.
kmfd dy Ehly ivc zuwbx leI hyTF nUM jFdyy sUrj dI lflI asmfn `qy PLYlI
hoeI sI, ijs nfl cfr-cuPLyry ivCIaF inwkIaF-inwkIaF hrIaF kxkF vI ilsLk
AuWTIaF sn.
arjn isMG afpxI msqI ivc pnIrI ivcoN Gfh-bUt puwt irhf sI. AuhnUM muMizaF
dy afAux dI koeI KLbr-surq nhIN sI. kmfd ivcoN gMnF Bwjx df KVfk afieaf qF
Ausny cOkMnF ho ky EDr vyiKaf. ibwlU afg df isrf BMndf kmfd ivcoN bfhr af
irhf sI. dUjy muMzy ny AusnUM styn PVf ky mUMh-hwQ Doxf cfihaf qF gMnF
cUpdy ibwlU ny isr ihlf ky AusnUM ikwlI AuWqy styn tMgx df iesLfrf kIqf.
Ausdy hwQ ivhly nhIN sn.
arjn isMG ny afpxI ikrpfn AuWqy styn tMgdf vyK ky muMzy nUM llkfrnf
cfihaf, “nf Auey! myrI ikrpfn nUM afpxI styn dy hyTF nf dwbIN.”
Auhdy leI qF ieh ikrpfn pivwqr Xfd vrgI sI! iksy ajfieb Gr ivc sFBx vflI
Xfd-Xog vsq!
qy AuhnF muMizaF ny iesnUM ‘afpxI styn hyTF lY ilaf sI!’
pr Auh mOkf vyK ky cuwp kr irhf. Auhdf rMbf Gfh dI iqVH nUM puwtdf-puwtdf
goBI dy bUty dIaF jVHF ivc KuB igaf. kiwtaf bUtf DOx suwt ky iek pfsy luVk
igaf. Ausny kwty bUty nUM hwQ ivc PVH ky ploisaf. iek pl leI Ausdf mn iBwj
igaf.
iPr AusnUM muMzf vI qy afpxf afp vI mUrKL lwgy. dovF dy hiQafr ies vyly
dovF dy hwQF ivc nhIN sn!
AuhdI XfddfsLq hrI isMG nlUey dI vfr ivcoN kuJ sqrF kwZ ilafeI:
“myry hwQIN KMzf priKaf myry nfl itkfAuxf.”
“sLsLqr bfJoN sUrmf ikhVy kMm afAuxf.”
jyy loV vyly hiQafr kol nhIN hoxf qF awgoN ipwCoN aYvyN Bfr cuwkI iPrn df
kI PLfiedf!
ikrpfn AuWqy styn tMgI vyK ky Auhdf dm Guwtx lwgf.
Bfr hyTF dwibaf igaf sI Auh!
msF awT-nON sfl df bfl. iksy ivafh dI gwl sI sLfied! Auh rfq nUM CyqI
ibsqrf mwl ky AuWqy rjfeI leI ipaf sI. iewk motf md-msq sLrfbI afieaf qy
mMjf KflI smJ ky Aus AuWqy ZyrI ho igaf. Auh phfV hyTF af igaf sI. sfh
Guwitaf igaf. mrn-hfkf. AuhdI qF cIk vI glLy ivc BrVf geI. sLfied Auh qF
AudoN hI ‘gwzI cVH jFdf’ jy AusdI mF kfhlI nfl af ky sLrfbI nUM nf hlUxdI,
“hY hfie! isMG jI! muMzf hyTF lY ky mfrnf jy!”
md-msq hoeI styn ny Qwly lY ky AuhdI ikrpfn df sfh Guwt Cwizaf sI.
ieh ikrpfn Auhdy vzyiraF qy AuhdI ivrfsq dI XfdgLfr sI. Auhdy
‘ijLMdf-sLhId’ bfp ieMdr isMG dI insLfnI!
Auhdf bfp ijs idn gurU ky bfgL dy morcy ivc jQy nfl igaf sI, Aus idn Ausny
iesnUM Auqfr ky ikwlI AuWqy tMigaf sI. aMimRq Cky dI sfKI BrdI CotI ikrpfn
Ausdy gl ivc hY sI.
kihMdf sI, ‘gurU arjn qy gurU qygL bhfdr dy gurdvfiraF nUM afjLfd krfAux
jfxYN mhMqF hwQoN. dovF gurUaF ny jbr df mukfblf sbr nfl kIqf sI. qy hux
asIN vI vyKxY ik AuhnF dy ikNMny ku swcy iswK aF! jgq isMG qy pRym isMG
ijAUNdy huMdy qF pqf nhIN kI socdy qy kI afKdy! AuhnF nUM qF sLfied ieMj
hiQafr ikwlI `qy tMgxf bujLidlI lwgdI! pr nhIN, AuhnF vI sLfied myry nfl
hI hoxf sI, jQy df afgU bx ky.”
gLdr pfrtI dy sLhIdF jgq isMG qy pRym isMG df ipMz-sfQI qy lihr-sfQI irhf
sI Auhdf bfpU. AuhnF nfl lokF nUM joVn qy gLdr df prcfr krn ipMz ipMz
mIitMgF `qy jFdf. lfhOr mIaF-mIr dI CfAuxI nUM gLdr krn leI jdoN Auh mfJy
ivcoN jQf lY ky gey sn qF Auh vI AuhnF nfl muhrlIaF sPLF ivc sI. gLdr PLyl
ho igaf qy gLdrIaF dI PVo-PVfeI sLurU ho geI. Auh vI PiVHaf igaf sI. jgq
isMG qy pRym isMG dovyN qF vwK vwK mukwdimaF ivc PLFsI lwg gey sn qy awDI
drjn qoN vwD Ausdy igrfeINaF nUM Aumr kYd, jfiedfd-jLbqI qy kfly-pfxI dI
sjLf ho geI sI pr AuhnUM qy iek hor sfQI nUM isrPL cfr-cfr sfl sKLq kYd df
hI hukm hoieaf sI.
Auh kYd kwt ky afieaf sI qF pMjfb ivc lVfeI df nvF dOr sLurU ho igaf sI.
sLRomxI kmytI bx cuwkI sI. gurdvfiraF nUM mhMqF qoN afjLfd krfAux dI lihr
jobn `qy sI.
Auh qy Auhdy sfQI qF kdI ‘jy icq pRym Kylx kf cfE’ pVH ky hI ‘pRym dI ies
glLI ivc’ AuWqry sn. jy AuhnF dy gurU dI mrjLI ieh sI ik zFg Jwl ky awgoN
moVvIN zFg mfro qF AuhnF Auh kMm kIqf. jy hux gurU cfhuMdf sI ik nhIN;
sLFq rih ky zFgF KfE qy afpxy sbr qy sihx-sLkqI dI isKLr isrj ky afpxy
lokF dy mnF ivc jLflm hkUmq dy iKLlfPL roh df sUrj bfl idE! qF Auh sfry
jxy ies leI vI iqafr hoxy sn.
Aus sUrbIr qy dysLBgq ipE dI insLfnI ieh ikrpfn sflF qoN AuhnF dy suPLy
ivclI sfhmxI ivckfrlI ikwlI `qy tMgI rhI sI.
iek vfr Ausny bfpU dI hfjLrI ivc ikrpfn nUM ikwlI qoN lfihaf. AusnUM imafn
ivcoN bfhr kwZx lwgf qF bfpU ny afiKaf, “eydF nhIN kwZIdf ikrpfn nUM imafn
ivcoN.”
“ikwdF qy kwdoN kwZIdY iPr?”
“AudoN jdoN afpxf bcfa jF iksy dIn-duKI dI rwiKaf krnI hovy!”
Ausny kwZI ikrpfn imafn ivc pf idwqI qy AusnUM azol ikwlI AuWqy tMg idwqf.
afp sdf leI hwQ ivc hlL dI jMGI PVHI rwKx df pRx kr ilaf. Gr nUM iesdI hI
loV sI.
ipwCoN vI bfpU dy afjLfdI leI kIqy sMGrsL qy jylH XfqrfvF ny AusnUM Gr dy
dUjy pfsy lwgy mUMh nUM iswDy pfsy krn dI soc dy lV lfeI rwiKaf. AuhnF
vyilaF dIaF ds jmfqF pfs sI; pr Auh aMgryjL srkfr dI nOkrI kry! ieh gwl
bfpU nUM qF iksy sUrq ivc vI psMd nhIN sI. Aus afp vI kdI aijhf nhIN sI
cfihaf, soicaf.
“qUM BfvyN kuwkV, kbUqr qy icVIaF-jnOr pfl qy BfvyN GoVIaF qy mwJF-gfvF.
pr ies Gr nUM pflxf vI qyrI ijMLmyvfrI aY. mYnUM qUM myry dysL qy myry
lokF leI ivhlf kr Cwz!”
bfpU dy ieh bol sfrI Aumr Ausdy aMg-sMg rhy sn.
AusnUM Auh iCx vI Xfd afey jdoN Ausny eysy ikrpfn nUM ikwlI qoN lfh ky
pihlI vfr imafn ivcoN bfhr kwiZaf sI.
dysL-vMz dy GlUGfry dy idn sn. Auhdf bfpU nyVy-qyVy dy ipMzF ivc hm-iKLafl
lokF nUM iml ky ‘amn-kmytIaF’ bxf irhf sI. pr ieiqhfs Ausdy hwQF `coN iKsk
igaf sI qy aMnHy hoey iPLrkU lokF dI pkV ivc af igaf sI. Auh inafeIN vfly
KyqF ivc pwTy vwZdf ipaf sI ik Ausny iksy muitafr dIaF cIkF dI afvfjL
suxI, ‘bhuVI vy vIrf! bcf lY mYnUM. mYN quhfzy ipMz dI DI, qyrI BYx vy.
mYnUM myry shuiraF dy ipMzoN ieh jLflm luwt df mfl smJ ky DUh ilafey vy.
myry sohixaF vIrf. mYN quhfzy ipMz dI DI vy; quhfzI BYx!”
ikwly dI vft `qy do jxy ilsLkdIaF nMgIaF qlvfrF dy prCfvyN hyTF kuVI nUM
DUhI iljf rhy sn. isroN nMgI, iKwlry vfl, bMidaF hwQoN Cuwt Cuwt mdd leI
bfhvF AulfrdI. imaFkdI hoeI bwkrI ksfeIKfny vwl bhuVIaF pfAuNdI jf rhI sI.
kuVI dy bolF ny Auhdy klyjy df ruwg Br ilaf sI. Auh isrPL AusnUM hI nhIN,
Auh qF afpxy pUry ipMz nUM afpxI rwiKaf leI afvfjLF mfr rhI sI. ipMz dI
koeI DI, ipMz dI koeI BYx!
Auh dfqrI twk ivc Cwz ky AuWiTaf. KflI hWQ. Ausdf sfQ dyx vflf vI
nyVy-qyVy koeI nhIN sI. kuJ soicaf qy GoVI dy nMgy ipMzy `qy plfkI mfr ky
hvylI nUM GoVI duVf leI. ikwlI nfloN ikrpfn lfhI qy imafnoN kwZ ky nMgI
qlvfr lihrfAuNdf, Gr idaF dy puwCidaF; rokidaF qy lokF dy ivMhidaF
plF-iCxF ivc ipMzoN bfhr af igaf.
kuVI qy bMdy eyny ivc njLroN Ehly ho gey sn.
sfhmxy Esy kuVI dy ipMz nUM svyry luwtx cVHy, do jxy, GoVIaF `qy svfr,
Auhdy afpxy ipMz dy gwBrU, AusnUM sfhmixEN twkry.
“ikDr cwilaYN arjn isaHF!” AuhnF puwiCaf qF Auhny AuhnF vwl vyK ky nPLrq
nfl Quwikaf qy ieh kihMidaF GoVI nUM awzI lf idwqI, “myrI BYx nUM lY gy`
ny Auh kuwqy!”
AuhnF vI mgry GoVIaF Bjf leIaF. awDy koh dI vft `qy jf ky Ausny AuhnF
bMidaF nUM Zfh ilaf. bMdy jfxU sn. guaFZI ipMz dy. isr AuWqy AuWlrI, vfr
krn nUM kfhlI arjn dI ikrpfn vyK ky qrly lYx lwgy. arjn awgy hwQ joVy.
afpxy bcfa vfsqy AuhnF kuVI nUM dovF bfhvF qoN PVH ky Zfl vjoN Ausdy awgy
kIqf.
“vyKIN! jfh jFdI nf ho jfey ikqy, arjnf!” qrlf gUMijaf.
“iehdaF bfhvF Cwz idE kuwiqE! myrI BYx dIaF.”
dUjy dovyN gwBrU vI isr `qy afx Kloqy vyK ky AuhnF kuVI nUM Dwkf mfr ky
jLmIn `qy suwt idwqf qy afp Bwj gey.
arjn ny Bwjy jFdy bMidaF df ipwCf krnf munfsb nhIN sI smiJaf. Auh qF kuVI
nUM bcfAux afieaf sI. GoVI qoN AuWqr ky Auh izwgI hoeI kuVI nUM AuTfAux
lwgf qF kuVI ny Bwj ky arjn nUM jwPLI pf leI.
sfiraF iek-dUjy nUM pCfx ilaf sI.
“jug jug jIE vy myirE iCMidE vIro!”
Auh qF swcmuc AuhnF dy ipMz dI DI, AuhnF dI BYx sI! juMmyN qylI dI DI qy
arjn dy Xfr Pwjy dI BYx PLfqmf!
vwzI gwl qF ieh hoeI ik Auh iqMny svfr PLfqmf nUM lY ky jdoN juMmyN dy Gr
puwjy qF iek BIV juV geI sI AuhnF dvfly sLfbfsL dyx vfilaF dI. Auhdf bfpU
ieMdr isMG vI vYsfKIaF dy shfry lVKVfAuNdf hoieaf BIV nUM cIrdf awgy
afieaf qy afpxy puwq qoN vI pihlF dUjy dovF gwBrUaF nUM glL nfl lf ilaf.
“sLfbfsLy puwqro! gurU dy swcy iswGF vflI kIqI jy!”
dovyN nOjvfn afpxI sLrm dy mfry hoey cor awKIN iek dUjy vwl vyK rhy sn.
iewk ny afpxI jyb ivcoN luwtIaF hoeIaF tMUmF dI potlI kwZI qy hyTF PLfqmf
dy pYrF awgy rwK idwqI, “ lY BYxf! ieh hux qyrI. sfnUM mfPL krIN.”
dUjy ny vI ieMj hI kIqf qy luwitaf hoieaf sony df kYNTf pYrF ivc rwKidaF
PLfqmf dy pYr vI Cuh ley.
“bIbI! qUM sfzI vwzI BYx eyN. sfzy pfp bKLsL dy.”
“vy myry vIro! qusIN qF myry rwb vy! myrIaF iewjLqF dy rfKy! mYN kOx huMdI
aF quhfzy pfp bKLsLx vflI!”
arjn ny PLfqmf dy bfkI pirvfr bfry puwiCaf. pqf lwgf; hmlf hox dI KLbr sux
ky sfry eyDr-EDr lukx leI Bwjy sn. qyy iPr pqf eI nf lwgf kdoN AuhnUM
roNdI kurlfAuNdI nUM ipCly aMdr lukI nUM jwPf mfr ky ‘Auh’ bfhr kwZ ilafey
sn!
iqMny gwBrU vfps GoVIaF `qy svfr ho ky inkl pey qy iqrkflF qwk PLfqmf df
sfrf pirvfr lwB ky ipMz prq afey. Auhdf sws-shurf, pqI qy Cotf ijhf idAur
qUVI dy mUsl ivc luky AuhnF ny jf lwBy sn.
Ausdf bfpU keI sfl ieh kihMdf irhf sI ik ieh arjn vwloN aYn smyN isr
imafnoN kwZI qygL dI hI krfmfq sI ik sfry ipMz nUM afpxI gvfcI DI lwB peI
sI. AuhnF dy ipMz dI iewjLq bc geI sI. ipMz dy hr Gr `coN iksy ryjf, iksy
Kys, iksy drI-cuqYhI qy iksy bxdy-srdy cvfnI-aiTafnI, rupeIaf, do rupeIey
PLfqmf dI JolI pfey. ijvyN sfrf ipMz DI df dfj iqafr kr irhf hovy!
qy iPr juMmy qy Auhdy kuVmF df smfn afp gwzy `qy lwd ky ipMz dy gwBrU
AuhnF nUM hwd pfr krf ky afey sn.
arjn dI jQydfrI ivc AuhnF gwBrUaF ny iml ky afpxy ipMz df jQf bxf ilaf sI.
afpxy ipMz dy muslmfnF dI rfKI leI hI nhIN, sgoN nyVy qyVy dy ipMzF ivc vI
Auh PLsy hoey muslmfn twbrF nUM kwZ ky hwd pfr krf ky afAux lwgy. amn
kmytIaF ivc Auh bfpU qy Auhdy sfQIaF dI srgrm iDr ho inwbVy sn.
TMZ-TMZOVf hoieaf qF arjn ny ikrpfn muV ikwlI `qy tMg idwqI qy iPr qoN hlL
dI jMGI PVH leI. Auh ispfhI qoN muV ikrqI bx igaf.
ispfhI aqy ikrqI dIaF izAUtIaF dovF ipE-pwuqF ny sihvn hI sMBfl leIaF sn.
qy AudoN qoN sMBfl leIaF sn jdoN ajy arjn isMG ny surq hI sMBflI sI. bfpU
gurU ky bfgL dy morcy ivc igaf, iek qrHF nfl apfhj ho ky priqaf sI qy arjn
nUM skUl jfx dy nfl nfl KyqI-bfVI df kMm vI mF nfl iml ky afp hI sMBflxf
pY igaf sI. bfpU dI pirvfrk ijLMmyvfrI afpxy isr pY jfx df AusnUM aPLsos
nhIN sI. jy bfpU srkfr dy jLulm df Bfr isr `qy cuwk skdf sI qF Auh bfpU dy
kihx `qy pirvfr df Bfr isr `qy Blf ikAuN nhIN cuwk skdf!
Auhdf bfpU afpxIaF kurbfnIaF nfl ipMz qy ielfky df mfx bx igaf sI. bfpU
koloN sfikaF dIaF gwlF sux sux ky arjn nUM lwgdf ik kuJ nf kuJ kurbfnI
krnI qF Aus dy ihwsy vI afAuxI hI sI! Auh klpnf hI klpnf ivc bfpU dy isr
`qy puils aPLsr bItI vwloN vrHfeIaF zFgF nUM hvf ivc hI rok lYNdf. qy zFgF
dI CfvyN bYTf bfpU ieMdr isMG morcy `qy jf ztx df ibrqFq sunfAux lwgdf:
“asIN cOkVI mfrI bYTy sLbd pVH rhy sF; hwQ joVI, “jo lrY dIn ky hyq; sUrf
soeI, sUrf soeI.” mYN aglI kqfr ivc bYTf sF. puils hiQafr qy sMmF vflIaF
zFgF lY ky kuJ kdmF dI ivwQ `qy sI. bItI qy hor gory aPLsr vI nfl sn. sLbd
dI afvfjL AuWcI huMdI qF Auh kcIcIaF vwtdy. iKJ ky iewk jxy ny myry gly dI
hwzI `qy zFg df sMm KuBoieaf. mYN ipwCy nUM izwigaf. iPr AuWiTaf. AuWcI
afvfjL ivc sLbd dI sur nfl sur imlfeI, “sUrf soeI, sUrf soeI!” qF Ausny
hor vI jLor nfl zFg mfrI. myry hws df kVfkf ipaf. pIV nfl myrf afpf sUiqaf
igaf. mYN sMBl ky jYkfrf Cwizaf, “boly so inhfl!” jvfb ivc ijvyN hjLfrF
afvfjLF gMUjIaF, “siq sRI akfl.” puils aPLsr bItI ny guwsy qy nPLrq ivc
AuWblidaF myry klyjy ivc jLor df Tuwz mfiraf. mYN pIV nfl `kwTf ho igaf.
iPr kI sI! puils vwloN dy zFg `qy zFg. bItI afp hlLkf hoieaf ipaf sI.
Ausny myry `qy vrHfeIaF sB qoN pihlIaF zFgF. qy iPr izwgy pey dy myry gly
`qy bUt rwK ky myry glL nUM eydF imwiDaf ijvyN koeI iksy kIVy nUM msldf
hY. pihlF tuwt cuwkf myrf hws hor iqVk igaf. pr asIN qF gurU dy isMG sF.
koeI kIVy-kfZy nhIN sF, ijhVy Ausdy mfiraF mr jFdy.”
gwlF suxfAuNidaF bfpU dy ichry `qy ajIb qyj huMdf sI. Auh afpxy glLy dI
twutI qy ivMgI hoeI hwzI hwQ nfl ivKfAuNdf, “afh myrf hws AudoN df eI
ivMgf hoieaY. AuhnF myrI gly dI hwzI qF ivMgI kr idwqI, myrI rIVH dI hwzI
dy mxky qF qoV idwqy pr Auh myrI DOx ivMgI nf kr sky qy nf hI myrf hOslf
qoV sky.”
ieh DOx bfpU ny swcmuc sfrI Aumr nIvIN nhIN sI hox idwqI. rIVH dI hwzI `qy
lwgI swt ny AuhnUM srIrk qOr `qy apfhj bxf idwqf sI. Auh sfrI Aumr
vYsfKIaF nfl lMgVf ky qurn jogf rih igaf sI. pr jdoN vyly dy muK-mMqrI
prqfp isMG kYroN ny ipMz dy iksy smfgLm `qy bfpU dy goizaF nUM hwQ lf ky
ikhf sI, “bfbf jI! myry aPLsr afAuxgy quhfzy kol. ieh afpy eI iek PLfrm
`qy dsqKLq krvf ky lY jfxgy quhfzy koloN. sfzI srkfr ny dysL BgqF dIaF
pYnsLnF lfAux df PLYslf kIqY. qusIN sfzy eyzy vwzy dysL-Bgq E,” qF bfpU ny
ikhf sI, “ prqfp isaHF! mYN bVf KLusL aF ik qusIN eyny amIr ho gey E ik
sfnUM hI KLrId sko. pr myrI iewk gwl kMn KolH ky sux lY! myrI pYnsLn dI
gwl AudoN krIN jdoN myry dysL dy sfry bjLurgF dIaF qUM pYnsLnF lf
dyvyNgf!”
-awj ieh muMzy arjn isMG dy bfpU dy Es ieiqhfs nUM vMgfrn afey sn. AuhdI
ikrpfn dI ilsLk nUM mYlf krn afey sn!
Auh hwQlf kMm Cwz ky AuhnF vwl itkitkI lf ky vyKx lwgf. hux dUjy dovyN
muMzy vI kmfd ivcoN gMny BMn ky KflL dI vwt `qy bih ky cUpx lwgy.
Auhdy aMdrly ny josL mfiraf. Auh sLfied Auhdy kmfd `coN gMny BMn ky AusnUM
nyVy afAux leI hI vMgfr rhy sn. Auhny rMbf pfsy rwiKaf. AuWTx dI socI.
AuNj vI sUrj zuwbx ivc msF hwQ Br dI hI ivwQ sI. boqI `qy Ctfly dI icwlI
lwdidaF vyK ky Ausny afp hI afpxy Coty puwq hrjIq qy virHaF qoN nfl qury
afAuNdy kfmyN PuMmx nUM ikhf sI, “qusIN jfE, pwTf-dwQf pfE psLUaF nUM. mYN
nfly pnIrI dI gozI df kMm bMnyN lf afvF; nfly Eny icr qwk bwqI jfx df tYm
vI ho jfxYN. pfxI lwgI kxk df ikwlf vI AudoN qwk isMijaf jfAU. afAuNdf
hoieaf motr vfly kmry nUM vI qflf lfAuNdf afAUN.”
duinafvI isafxp ny AusnUM muMizaF vwl jfxoN roikaf, “do imMt ruk jfh! kI
pqf huxy cly jfx.”
ipCly smyN qoN dovF iDrF ivc cMgy sMbMD nhIN sn. Auh AusnUM mfrn vI afey
ho skdy ny! sgoN afey eI eysy krky ny. iehnF dI qF Auh keI icr qoN ‘ihwt
ilst’ `qy sI. hoxf vI cfhIdf sI!
Auh vI iehnF dI AuzIk ivc hI qF eyny smyN qoN ikrpfn cuwkI iPrdf sI. Auhdy
afpxy puwq qF sdf AuhnUM hnyry-svyry bfhr inklxoN mnHf krdy rihMdy sn pr
Auh AuhnF dI suxdf kdoN sI! awj vI ajy hrjIq ny afiKaf hI sI, “bfpU jI!
cwlo cwlIey ipMz nUM. PuMmx afpy motr bMd kr afAuNdY.” qF Auhny AuhnF nUM
kih idwqf sI ik Auh cly jfx. Auh afp ipwCoN af jfvygf.
AuhnF df vYr vI qF vMgfrvF bx igaf hoieaf sI. Ausny ies vYr dy ipCokV `qy
qrdI ijhI Jfq mfrI.
arjn isMG df vwzf muMzf jgjIq ishq ivBfg df krmcfrI sI qy pYrf-mYzIkl
kfimaF dI XUnIan df styt kmytI df skwqr vI. mulfjLm GolF ivc keI sflF qoN
srgrm. pihlF qF bfby krky AuhnF df Gr ‘gLdrIaF’ jF ‘jQydfrF’ df Gr vI
vwjdf sI. bfpU ikrqI pfrtI nfl vI juiVaf irhf sI qy afKLr ivc ‘kfmryz’ vI
vwjx ipaf sI. kdI koeI AuhnUM ‘jQydfr jI’ qy kdy koeI ‘kfmryz jI’ afK ky
vI sMboDn kr lYNdf. Auh ‘aMimRqDfrI kfmryz!’ sI! pr bfpU dy clfxy qoN bfad
qy jgjIq dI cVHq ipwCoN AuhnF df twbr ‘kfmryzF df twbr’ vwjx lwg ipaf.
AuNJ arjn isMG nUM vI lokIN ajy vI kdI ‘kfmryz’ qy kdy ‘jQydfr’ kih ky
bulf lYNdy. Auh dovF qrHF nfl bulfey jfx `qy KLusL sI. jy Ausdy bfpU nUM
aijhf aKvfAux `qy Aujr nhIN sI qF AusnUM ikAuN huMdf! kfmryz vI AuhnUM Eny
hI afpxy qy ipafry sn. jgjIq kr ky hor vI ‘afpxy puwqF’ vrgy lwgdy.
pr iehnIN idnIN ‘kfmryzF’ qy ‘nvyN jQydfr bxy’ muMizaF dI afpsI dusLmxI qF
jwg-jLfihr sI. arjn isMG iehnIN idnIN pUry df pUrf iksy iDr nfl vI nhIN sI
rih igaf. nf kfmryzF nfl nf nvyN bxy ‘jQydfrF jrnYlF’ nfl. arjn isMG df
Cotf puwq hrjIq isMG ipMz dy hfeI skUl ivc hI mfstr sI. Auh ipqf nfl rl ky
nfl nfl KyqI df kMm vI vyKI jFdf. iKLaflF pwKoN afpxy bfp arjn isMG vFg hI
sI Auh. dovF iDrF dy ivc ivcfly. nf muMizaF vwl nf inrHf kfmryzF vwl.
srkfr qy kfmryzF df muMizaF bfry awj-kwlH iewko ijhf pYNqVf hI sI.
pr asl ivc gwl qF ivgVI sI gLdrI sLhIdF dI bxfeI XfdgLfr `qy kbjLy dI
lVfeI ipwCoN.
XfdgLfr dI nINh qF arjn isMG dy bfpU ny ZfeI dhfky pihlF afpxy XuD-sfQI qy
afgU bfbf sohn isMG Bknf qoN rKvfeI sI. bfby Bkny ny hI iek vfr ipMz ivc
hoey jlsy ivc styj qoN AuhnF dy bfpU nUM AulfHmF idwqf sI, “ieMdr isaHF!
qyry afpxy gLdrI BrfvF dI kurbfnI qyry ipMz dy puwqF-poqiraF nUM vI cyqy
rih jfey, AuhnF dI koeI Xfd hI bxvf Cwz ipMz afpxy ivc. AuhnF nUM BulfAux
vfilaF qF koeI ksr nhIN CwzI pihlF eI.”
bfpU nUM lwgf sI, bfby Bkny dI gwl ikNMnI TIk sI! bfbf Bknf dysL BgqF vwl
hux dI srkfr dy rvweIey nUM kos irhf sI.
arjn isMG nUM aMgryjLI rfj dy smyN dI gwl Xfd sI. arjn aTvIN jmfq df
ividafrQI sI. iek idn Ausny Gr af ky dwisaf ik aMgryjL srkfr ny AuhnF dy
skUl dy mwQy `qy iewk vwzI sfrI sMgmrmr dI islL lfeI sI. ies mksd leI ipMz
dy kuJ srkfr hmfieqI bMdy qy POjIaF dy kuJ pirvfr swd ky smfgLm vI kIqf
igaf sI. bfpU ieMdr isMG nUM vI ies smfgm df pqf sI. pr AusnUM nf iksy
swdxf sI qy nf Auh igaf. ipwCoN iek idn jf ky Auh islL pVH afieaf. icwtI
islL `qy kfly awKrF ivc aMgryjLI jLbfn ivc KLuidaf hoieaf sI ik ies ipMz
ivcoN pihlI vwzI jMg ivc Bfg lYx leI 121 bMdy sLfml hoey; ijnHF ivcoN iek
dI jfn vI clI geI sI.
jMg ivc sLfml hoey bMidaF dy pirvfrF nUM bulfieaf igaf sI Aus smfgLm `qy
aqy mfry gey jvfn dy pirvfr nUM pMjfh rupey df ienfm qy srtIiPLkyt vI
idwqf igaf sI aMgryjL aPLsr vwloN.
aMgryjL afpxy leI lVn vfilaF dI ‘kdr’ pf irhf sI. AuhnF leI vPLfdfr rihx
qy lVn mrn vfilaF dI XfdgLfrI islL lf ky nvIN pIVHI dy mnF ivc afpxI
vPLfdfrI bxfeI rwKx dI nINh pwkI kr irhf sI, pr dUjy pfsy dysL leI lVn
vfilaF sUrbIrF sLhIdF nUM Bulf ivsfr idwqf igaf sI! qy jF AuhnF bfry zfkU,
kfql qy lutyry hox df jflL bux idwqf sI; ijs ivc Psy Auh qVPL rhy sn.
bfby ieMdr isMG ny afpxy koloN pYsy KLrc ky ipMz dI phuMc-sVk `qy do knfl
jLmIn KLrIdI sI. Aus ivc iewk sLhIdI lft bxf ky Aus AuWqy gLdrI sLhIdF aqy
hor kurbfnI vfly lokF dy nF Kudvf idwqy sn. ivc inwkf ijhf bgLIcf vI lvf
idwqf sI. ipMz dy agFhvDU nOjvfnF qy kurbfnI vfly pirvfrF dy isafxy bMidaF
dI kmytI vI bxvf idwqI sI. pihlF bfbf ieMdr isMG, iPr arjn isMG qy hux kuJ
sflF qoN jgjIq ies kmytI df pRDfn sI.
sqvyN dhfky dy muZly sflF ivc agFhvDU lihr ivc afey AuBfr kfrn kmytI nUM
clfAux vfly afgU nOjvfnF ny ipMz qy ielfky ivcoN AugrfhI kr ky aqy bfhrly
mulkF ivc rihMdy ipMz vfsIaF nUM vMgfr ky mfieaf iekwqr kIqI qy eyQy iek
Cotf hfl kmrf vI bxvf idwqf. hfl ivc myjL kursIaF lf ky aKLbfrF irsfilaF
df hI pRbMD nhIN sI kIqf sgoN cMgy sfihq qy ienklfbI ieiqhfs nfl sMbMiDq
pusqkF vflI lfiebRyrI vI cflU kr idwqI sI. koeI nf koeI nOjvfn vfrI nfl
lfiebRyrI dI dyK-Bfl leI qy ikqfbF iesLU krn leI vI EQy bYTx lwgf. bfby
ieMdr isMG dy cVHfeI kr jfx ipwCoN arjn isMG afp qy Auhdy dovyN puwq
lfiebRyrI nUM bnfAux, clfAux qy KolHx ivc sdf awgy awgy rhy sn.
ipCly dhfky ivc XfdgLfr nfl juVy nOjvfn jF qF kMmF DMidaF `qy jf lwgy sn
qy jF smyN nfl keIaF dI ‘lflI’ iPwkI pY geI sI. kuJ dI ‘lflI’ qF ‘inlwqx’
ivc vI vt geI sI. kuJ lok, afpxI lflsf nUM pwTy pfAux leI, kuJ nvyN hflfq
dy dbfE aDIn, kuJ iswK stUzYNt PYzrysLn dy zry zrfey kmytI ivc afpxI mrjLI
dI qbdIlI krnf cfhuMdy sn qy XfdgLfr nUM vrqxf vI afpxy mksd leI loVdy sn.
AuhnF dy mksd dI sUh arjn isMG nUM vI imldI rihMdI sI. ies qbdIlI leI
ivroDI DVy ny skwqr mohn isMG qy pRDfn jgjIq isMG dI slfh aqy mrjLI qoN
ibnF hI mIitMg vI swd leI. ipMz ivc Zol vI mrvf idwqf.
awj kwlH AuhnF df ‘rfj’ sI. bymuhfr hiQafrF dI qfkq sI AuhnF dI ipwT
ipwCy. iekwT vfly idn kfmryz jgjIq ny qF EQy jfxf ibhqr nf smiJaf. awg vFg
BKLdy mfhOl ivc Cfl mfrnoN iJjkdf sI Auh. AuNJ vI mIitMg ikhVI kmytI dy
insicq sMivDfn anusfr ho rhI sI.! ihwk dy Dwky vfilaF df afp-muhfrf iekwT
sI. pr arjn isMG ny nIlI dsqfr bwDI qy hwQ ivc iqMn PuwtI ikrpfn lY ky
iekwT ivc iewk nuwkry jf Kloqf. iksy ny AuhdI bjLurgLI df iKLafl rwKidaF
AusnUM bYTx vfsqy vI nf ikhf. afp Ausny bYTxf munfsb hI nf smiJaf. iek DVy
dy kuJ ku kmytI mYNbrF qoN ielfvf ipMz dI hor muMzHIr vI qmfsLf vyKx leI
afx juVI sI qy kursIaF `qy ‘ibrfjmfn’ sI. bhuqy mYNbr mrjLI nfl jF ies
JgVy qoN zrdy afey hI nhIN sn. kOx bldI dy buwQy afAuNdf!
‘lYPLtInYNt jnrl’ gurjIq df vwzf Brf ajfieb isMG afKx lwgf, “sfD sMgq jI!
awj jdoN kOm afpxI ajLfdI dI lVfeI lV rhI af qF kfmryz srkfr df sfQ dy ky
pMQ nfl DRoh kmf rhy hn. sfzI pihlI mMg qF ieh hY ik kmytI df pRDfn koeI
‘kfmryz’ nhIN hoxf cfhIdf. AuNJ vI KLflsf jI! ieh iksy dI inwjI jfiedfd
nhIN jo virHaF qoN ieko pirvfr df hI koeI nf koeI bMdf iehdf pRDfn quiraf
afvy!”
akflI ivcfrF df kmytI mYNbr Bjn isMG huMgfiraf, “hUM, hUM, afho. asIN qF
keI icr dy aFhdy aF.”
Auh vI ipMz dy iksy gLdrI pirvfr df poqrf sI. iesy krky kmytI df mYNbr sI.
bhuqy mYNbr hY eI Auh sn ijhnF df koeI nf koeI vzyrf gLdr pfrtI ivc sLfml
irhf sI jF ijnHF dy iksy bjLurg ny gurdvfiraF nUM afjLfd krfAux leI iksy
morcy ivc jF iksy iksfn morcy ivc afjLfdI qoN pihlF kYd kwtI sI. kuJ mYNbr
Auh vI sn ijhVy idwK vjoN agFhvDU ivcfrF dy sn. kuJ sfl pihlF jdoN gurjIq
df vwzf Brf ajfieb isMG ies kmytI df mYNbr bixaF sI qF Auh vI ‘kfmryz’ hI
huMdf sI!
iekwT ivc KLfmosLI Cf geI. sfry arjn isMG dy mUMh vwl vyKx lwgy. koeI vI
bol nhIN sI irhf.
arjn isMG ny jyb ivcoN iek kfgjL kwiZaf qy lfgy Kloqy muMzy dy hwQ ivc PVf
idwqf. hwQo hwQ qurdf kfgLjL muwK bulfry kol phuMc igaf. ieh kmytI dI
pRDfngI qoN jgjIq isMG df asqIPLf sI. ajfieb isMG ny bVy AuqsLfh ivc pVH
ky suxfieaf. awj ijhVy muMzy ibwlU dy hwQ ivc styn gMn sI, Auh AuhnIN
idnIN ajy ‘BgOVf’ nhIN sI hoieaf. Ausny jLor dI jYkfrf bulfieaf aqy iPr
afp hI pihlF soicaf PLYslf suxf idwqf, “lYPLtInYNt jrnYl gurjIq isMG dy
vwzy Bf jI srdfr ajfieb isMG awj qoN eys kmytI dy pRDfn hoey.”
muMzHIr ivcoN iksy ny Pyr jYkfrf Cwizaf.
aMdry aMdr arjn isMG nUM afpxy iekwly rih jfx `qy sLrimMdgI afeI. AusnUM
‘kfmryzF’ `qy guwsf vI afieaf ik AuhnF dI iDr KurdI KurdI asloN hI ikAuN
Kur geI sI! AuhnF ivcoN jF AuhnF vwloN koeI qF bolx vflf huMdf eyQy!
cuxI hoeI kmytI dy pMJI bMidaF ivcoN Auhdy afpxy sxy msF swq mYNbr hfjLr
sn. bfkI BIV qF qmfsLbInF dI sI. nvF bixaF ‘pRDfn’ kihx lwgf, “sfD sMgq
jI! bfkI mYNbr asIN afpy hI afps ivc bYT ky afpsI slfh nfl cux lvFgy. dUjI
gwl ijhVI asIN sB qoN pihlF krnI eyN; Auh ieh hY ik asIN lfiebRyrI ivc
lwgIaF iehnF dysL BgqF dIaF qsvIrF dy nfl ‘afpxy hux vfly eys dOr dy Drm
XuD dy sLhIdF sUrimaF’ dIaF qsvIrF vI lfAuxIaF ny qfik AuhnF dI Xfd vI
rihMdI dunIaF qwk pMQ dy cyiqaF ivc ijAUNdI rih sky.”
nfl Kloqy ibwlU ny iPr qoN jYkfrf Cwizaf.
“Klo jf Auey! BUqrI muMzHIry!”
awg BbUkf ho ky arjn isMG grijaf. lLfl awKF. qpdf ichrf.
Auh ‘nvyN cuxy pRDfn’ nUM iswDf muKLfqb hoieaf, “bfkI mYNbr qUM afpy afpxI
slfh nfl cux leyNgf! hYNa! ikAuN qyry ipAu df rfj af Auey! qy ijhVy
‘sLhIdF’ dIaF qUM eyQy Poto lfAuxf cfhuMdYN, AuhnF dI gwl qF bfad `c krdF;
pihlF aYQy hI myry hwQoN ijhVf mfeI df lfl sLhId hoxf cfhuMdY, AuhdI Poto
lfieE eyQy. hux awgy afvy koeI afpxI qsvIr lvfAux vflf! mYN CkfAuNdf
AuhnUM sLhIdI bftf!” Ausny ipwCy ht ky imafn `coN ilsLkdI qlvfr kwZ ky vfr
krn vrgf pYNqVf lY ilaf.
sB nUM swp suMG igaf. mUMhF AuWqoN hvfeIaF Cuwtx lwgIaF.
“Aus TyTr dI Poto lfAuxI jy eyQy; ijhVf grIb jwtF dI DI dI iejLq kmfdF ivc
roldf irhf qy iPr Gyrf pYx `qy ‘sLhId’ ho igaf!”
arjn isMG ny afpxy hI BfeIcfry dy Aus muMzy df ijLkr kIqf ijhVf afpxy
gupqvfs smyN iksy bihk `qy aksr jFdf rihMdf sI; ijsny AuhnF dI muitafr DI
Puslf ky afpxy nfl Bjf leI sI qy AusdI pq roldf irhf sI. Aus gLrIb iksfn
ny afpxI DI moV dyx leI keI QfeIN twkrF mfrIaF sn. qrly ley sn. arjn isMG
nUM asr-rsUK vflf bMdf smJ ky Auh Aus kol vI afieaf sI. AuhdI DI qF muMzy
dy mfry jfx qoN ipwCoN puils nUM arD-kmlI hoeI kmfd ivcoN imlI sI.
iksy dy mUMh ivc ijvyN jLbfn nhIN sI.
“afE qF shI koeI awgy. mYN qF mrnf Tfx ilaY. pr quhfnUM iksy nf iksy nUM
‘sLhIdI jfm’ ipaf ky eI mrUM. qy qUM kihdYN ieh XfdgLfr iksy dI ‘inwjI
jfiedfd’ nhIN! jy Pyr puwCdYN qF ieh myrI ‘inwjI jfiedfd’ eI AU Auey! ies
krky nhIN ik myry ipE ny afpxy pwilE pYsy KLrc ky ieh QF KLrIdI sI qy eyQy
XfdgLfr AusfrI sI. ieh myrI ‘inwjI jfiedfd’ ies krky hY ik ieh ijnHF dI
Xfd ivc AusfrI geI hY, Auh sfry myry afpxy ‘inwjI’ sn, myry ‘ingdy’ sn.
Auh iksy inwjI irsLqy krky nhIN; ivcfrF dI sFJ krky myry afpxy ny. AuhnF
dy ivcfrF dI, AuhnF dy amlF dI ivrfsq myrI afpxI hY. myrI ‘inwjI’. ieh
Drm-inrpwK, agFhvDU ivcfrF vflI qy srbwq df Blf cfhux vflI ivrfsq hI myrI
‘inwjI jfiedfd’ hY. mYN ies inwjI jfiedfd `qy ieMj iksy zfkf nhIN pYx dyxf
Auey!”
AusdI njLr acncyq afpxy swjy-Kwby afx KVoqy do nOjvfnF vwl muVI. Auhdy
dovyN poqry sn. ms-Puwt. jvfnI dIaF brUhF dy afr-pfr Kloqy drsLnI jvfn.
hwQF ivc hfkI-sitwkF mjLbUqI nfl PVHIaF hoeIaF. AuhnF dovF vwl qrdI JfqI
suwt ky Ausny llkfrf mfiraf qy kursI mwl ky bYTy iksy vfPLr muMzy dI kursI
nUM pfsy Dwikaf, “pfsy ho Auey Cokiraf! rfh Cwz.”
qy Auh AuWGrI ikrpfn lY ky iekwT dy ivckfr jf Kloqf qy llkfrf mfiraf,
“eyQy ikAuNik kmytI dI mIitMg eI swdI geI ey, BfvyN ieh TIk af jF gLlq,
iehdf PLYslf vI ho jfAU. pr hfl dI GVI ijhVf kmytI df mYNbr ey Auh eI eyQy
bYTf rhy qy bfkI Blymfxs bx ky hfl kmry `coN bfhr ho jfE. iek imMt ivc.
Pyr nf afiKE. BgAuqI myry hwQ `c ey. ikqy ieh gurU dy hukm nfl cwl nf
jfvy! quhfzf eyQy koeI kMm nhIN.”
ikrn-m-ikrnI sfrf Cokr-vfDf AuWT ky bfhr nUM qur ipaf.
“vfDf krdf eyN qUM cfcf arjn isaHF!” akflI mYNbr Bjn isMG ny ikhf.
hux isrPL arjn isMG dy dovF poqiraF qoN ielfvf kmytI dy cuxy hoey swq
mYNbr hI hfl ivc rih gey sn.
“muMizE! qusIN vI bfhr jf ky Klovo.”
arjn isMG ny afpxy poqiraF nUM ikhf qy iPr Bjn isMG nUM muKLfqb hoieaf,
“vfDf qF qUM kIqY Bjn isaHF! keI icr df qUM afp pRDfngI leI Kuwz puwtdf
ipaf sYN aMdry aMdr. sfnUM Blf iesdI KLbr nhIN sI! pr afh kI qrIkf vriqaf
eI! muMizaF dy hiQafrF dy jLor `qy pRDfngI hiQafAuxf cfhuMdf sYN nf! imlI
qYnUM Auh vI nf. pRDfngI qF lY igaf ajYb suMh. pr ajYb isaHF! pRDfn qUM vI
nhIN. ikAuNk ieh mIitMg inXm anusfr nhIN swdI geI. qy jy ies mIitMg nUM
jfiejL swidaf mMn vI leIey qF ahudydfrF nUM ahudy qoN lfhux leI korm pUrf
nhIN. qy qUM qF iksy sUrq ivc pRDfn bx eI nhIN skdf ikAuNik kmytI dy ivDfn
anusfr muwK ahudydfr isrPL dysL BgqF dy pirvfrF ivcoN eI koeI bx skdY.
ijwQoN qwk sfzy twbr dI gwl ey, asIN awgy qoN pRDfngI CwzI. pirvfrvfd vflI
gwl hY eI mfVI. pr sfnUM awgy lfAuNdy vI qF qusIN hI rhy E. Bjn isaHF! jy
kmytI mYNbr qYnUM pRDfn bnfAuxgy qF qUM eI bx jfvIN; pr bxyNgf lok-rfjI
ZMg nfl. votF pY ky. qy ijMnF icr nvyN pRDfn dI cox lok-rfjI ZMg nfl nhIN
huMdI, Eny idn eyQy myrf izktytrI rfj cwlU. qusIN hux vfhgurU kih ky eyQoN
AuWTo qy bfhr cwlo.”
“asIN qF pihlF eI iehnF nUM ieh gwl afKdy sF.” do ku mYNbrF ny AuWTidaF
buV buV kIqI.
Aus rfq nUM sfrf pirvfr rotI Kf ky suuPLy ivc mMijaF `qy juV bYTy qF
acncyq vwzy poqry ny ikwlI `qy ilaf ky tMgI bfpU dI ikrpfn lfh leI. iPr
AuhnUM muwT qoN PVH ky QoVHf ku imafnoN bfhr kwZ ky hwisaf, “awj bfpU jI
dy hwQ PVHI ikrpfn df cmqkfr vyiKaf. iewko llkfrf mfiraf; sB kwcy ipwly JV
gey qy hfl ivcoN bfhr ho gey.”
arjn isMG ny vrijaf, “kfkf! ikrpfn aYvyN iesqrHF imafn ivcoN bfhr nhIN
kwZIdI!”
“ikAuN bfpU jI?”
arjn isMG nUM afpxf bfpU cyqy afieaf,“AudoN kwZIdI ey jdoN afpxf bcfa krnf
hovy jF iksy dIn-duKI dI rwiKaf krnI hovy!”
qy Ausny kuJ hor vI nfl joV ilaf, “qy jF iPr AudoN jdoN quhfzy aMdr bYTf
gurU quhfnUM vMgfr ky afKy ik BfeI iswKf! hux swc suxf, swc sunfAux df
vylf af igaY; qy jy iksy nUM iPr vI boilaf igaf swc nhIN suxdf, jF Auh
suxnf hI nhIN cfhuMdf qy Gogl-kMnF bixaF iPrdY qF iPr sLfied AusnUM ikrpfn
dI afvfjL suxnI/sunfAuxI hI TIk lwgdI ey.”
“eysy krky hI qF ardfs kridaF sB qoN pihlF BgAuqI nUM ismiraf jFdf ey.
kihMdy ny nf, ‘ipRQm BgAuqI ismr ky nfnk leIN iDafey.’ bVI krfmfq hY
BgAuqI ivc!” mfstr hrjIq isMG ny ikhf.
“nf nf nf! mYN pihlF eyh BgAuqI nhIN ismrdf.”
“iPr?”
“ardfs ivc qF ‘BgAuqI’ dy arQ sLfied Es vfhgurU jF pfrbRhm dy hI ny, pr
iesnUM suxn qy smJx vfilaF ieh arQ isrPL ikrpfn qwk hI Gtf ley ny. qy jy
‘vfhgurU’ dy QF Ausdy arQ isrPL ikrpfn dy hI ley jfxy ny qF iPr mYN qF
pihlF ‘ipRQmY nfnk ismr ky’ hI awgy qurdF. nfnk nUM ismry ibnF jF nfnk qwk
phuMcx qoN pihlF cwlI BgAuqI bVIaF gVbVF kr skdI ey.”
jgjIq isMG hwisaf,“bfpU jI! quhfzI KLfh-m-KLfh pMgf lYx dI afdq nhIN jFdI.
pihlF qF quhfnUM awj jfxf nhIN sI cfhIdf EQy. koeI aBI nBI ho jFdI qF! mYN
qF quhfzI ijLd krky asqIPLf ilK ky dy idwqf qy quhfnUM jfx vI idqf. AuNJ
vI qusF krnI qF mn dI mrjLI eI huMdI ey. mYN lYxf vI kI ey ies pRDfngI
qoN. bixaF vI quhfzy afKy sF. myry koloN qF afpxy mihkmy dI styt dI skwqrI
sFBxI musLkl hoeI peI ey. pr JgVf hox df qF EQy sfrf smfn agilaF kIqf
hoieaf sI nf! asIN eysy krky muMzy ipwCy Gwly sn. hux vI hfa gwl ikDry
bfhr nf krn lwg ipE, agly kihxgy; ieh ‘sfzI ardfs’ eI Ault-pult krn lwg
ipaY.”
“mYN Ault-pult kI krnYN! ieh qrqIb qF myry gurUaF ny hI bxfeI ey. mYN
AuhnF dI bxfeI qrqIb nUM ikvyN bdl skdF! AuhnF qF ‘vfihgurU’ jF pfrbRhm’
nUM hI pihl idwqI sI. pr arQF dy anrQ krn vfilaF ny pihl ‘hiQafr’ nUM dy
idwqI. eysy krky bymuhfr hoey hiQafr gurUaF dy nF `qy cwlI jf rhy ny!””
“hwCf! eyh gwl aY! sfnUM qF pqf nhIN sI!” hrjIq leI sLfied ieh swcmuc nvIN
gwl sI.
“mYnUM ikhVf sfrf pqY! ‘vfhgurU’ df qF mYnUM vI pqf nhIN ik kI hY, ikwQy
hY, kOx hY! mYnUM qF QoVf-bhuqf bfby nfnk df eI pqY. eysy krky mYN qF
pihlF afpxy bfby dy afKy eI lwgxYN. Auh jy afKU swc bol, swc bolFgf; jy
afKU hux eyny nfl srdf nhIN; ikrpfn cuwk qF ikrpfn cuwk lAUN. myrf gurU vI
aml ivc qF ieho hI afKdf hY ik jdoN sfry hIly-vsIly PylH ho jfx qF hI
qlvfr dI muwT `qy hwQ jfxf jfiejL hY. myry gurU qF jMg dy mYdfnF ivc vI
sYd KF qy pYNdy KLfn vrigaF dy vMgfrvyN pihly do vfr Jwl ky qIjf vfr hI
qlvfr df bKLsLdy sn.”
jgjIq isMG df ichrf ajy vI kwisaf hoieaf sI.
“pfpf! qusIN aYvyN bfpU jI nUM kihMdy rihMdy E. jy Auh awj EQy nf jFdy qF
Auh qF kr gey sI nf XfdgLfr `qy kbjLf.” Coty poqry ny ikhf.
“kfkf! qyrf pfpf ijhnUM myrf ‘pMgf lYxf’ afKdY, mYnUM Auh afpxI ijMLmyvfrI
inBfAuxI jfpdI ey.” afKdf hoieaf arjn isMG afpxf prnf sMBfldf sOx leI
afpxy kmry vwl qur ipaf.
“quhfzIaF qusIN jfxoN. pr hux hflfq ieho ijhy bx gey ny ik bhuq sfvDfn ho
ky bfhr inklx dI loV hY sfiraF nUM. icwp cVH ky Auh kuJ vI kr krf skdy ny!
pqf nhIN ikhVy vyly ikhVI glI `coN, ikhVy pfsy qoN iksy ny kdoN hmlf kr
dyxYN. lgLfqfr cOksI bhuq jLrUrI ey sfry twbr leI. pr bfpU jI quhfzy leI
iehdI kuJ ijLafdf eI jLrUrq ey.” qury jFdy arjn isMG nUM jgjIq isMG dI
cyqfvnI sI.
-pr awj qF Auh ibnF cOksI qoN eI ‘kfbU’ af igaf lwgdf sI. sLfied muMizaF
df ieh tolf awj Auhdy ipwCy KyqF ivc AusnUM mfrn hI afieaf sI. jy mrnf hI
eyN qF ipwT `c golI ikAuN Kfvy! pr iPr iKLafl afieaf; jy AuhnF cuwp-cupIqy
mfrnf huMdf qF AuhdI ipwT ipClI vwty hI Auh bMbI vwl afey jfpdy sn. mfr
idMdy. qF kI hux AusnUM vMgfr ky mfrngy? AuhnF mfrnf eI eyN qF vyKI jfAU.
pr AuhnF nUM vMgfrn df mOkf dyx qoN pihlF afp ikAuN nf vMgfr bx ky AuhnF
awgy jf KlovF! gurU df isMG ho ky mYdfn Cwz ky Bwjdf kI mYN cMgf lwgFgf!
syk Auhdy isr nUM cVHdf jFdf sI. Auh ies syk qoN Bfr-mukq hoxf cfhuMdf sI.
aMdroN bhuq kfhlf pr bfhroN TrHMmyN nfl hOlI hOlI qurdf Auh bMbI kol igaf.
muMizaF ny Auhdy vwl vyiKaf. Auh ikwlI vwl viDaf. ikrpfn nUM hwQ lfAux qoN
pihlF Ausny afiKaf, “s—s- isM”
pr AuhdI jLbfn ruk geI.
“isMGf! afh hiQafr pfsy krIN jLrf” afKx nUM Auhdf icwq nf kIqf.
“kfkf! afh hiQafr pfsy krIN jLrf” Ausny afiKaf.
ibwlU ny awKF hI awKF ivc afgU gurjIq nUM puwiCaf qy iesLfrf pf ky gMny dI
iCwlI guwlI nUM zwkI vwZidaF gnyrI mUMh ivc pfeI qy gMnF cubwcy dy bMnyN
`qy rwKidaF styn lfh ky hwQ ivc PVH leI.
arjn isMG ny ikrpfn nUM afrfm nfl ikwlI qoN lfihaf. Auhdy mwQy ivc PLYlI
gYs df dbfE Gtxf sLurU ho igaf. Auh itkfE ivc af igaf.
styn PVH ky ibwlU cubwcy dy prly pfsy Kloqy gurjIq kol igaf qy hOlI ijhI
Ausdy kMn ivc Kusr-Pusr kIqI, “hor nhIN qF iehdy ipE mfieaf rfm df sunyhF
qF iehnUM dy eI jfeIey. iehnUM vI kMn ho jfx!” iDafn dyx qy jLor lfAux dy
bfvjUd vI arjn isMG nUM bMbI dy cubwcy ivc izwgdy pfxI dy sLor ivc AuhnF
dI gwl nf suxI.
qurn lwgy afgU gurjIq dy mn ivc pqf nhIN kI gwl afeI, kihMdf, “cMgf bfpU
jI! vfihgurU jI kf KLflsf; vfihgurU jI kI PLqih!”
arjn isMG AuhnF nUM bVI BYVI bd-asIs dyxI cfhuMdf sI. ijhVI krqUq AuhnF ny
prsoN kIqI sI, Auhdy leI qF Auh vwzI qoN vwzI sjLf dy hwkdfr sn. AuhnF ny
Auhdy iesLt df kqlL kIqf sI! Auhdy rihbr df!
pr Ausdy mUMhoN inkl igaf:
“vfhr jI kf KLflsf puwqro! ijAUNdy vwsdy rho.”
Auhny jFdy iqMnF muMizaF dIaF ipwTF vwl vyiKaf. iek pl AuhnUM jgjIq, hrjIq
qy PuMmx jFdy lwgy.
afpxy afp `qy hfsf vI afieaf. iek dm kI ho jFdY AusnUM! kdI awg df bldf
golLf; kdI ipGlI hoeI brPL!
do iqMn ‘jfx-pCfx’ vflIaF icVIaF Auhdy lfgy af ky ‘cUM! cUM’ krn lwgIaF.
“dfxf dy! dfxf dy!” inafixaF vflI ijLd!
brPL ipGl geI. bMbI vfly koTy ivc igaf qy imwtI dy vwzy mwGy ivc iesy mksd
leI rwKy, kxk, bfjry qy cOlF dy toty dI muwT Br ilafieaf. cubwcy dI cOVI
bMnI `qy QoVHI ijhI muwT iZwlI kIqI qF iqMn cfr hor icVIaF vI pqf nhIN
ikDroN afx tpkIaF. Auh lfgy Kloqf AuhnF dIaF qyjL cwldIaF inwkIaF inwkIaF
cuMJF, ZukvF QF bdlx leI tpUsIaF lfAuNdy pYrF qy PVkdy KMBF nUM inhfrn
lwgf iksy zUMG ivc AuWqr igaf.
dysL dI vMz qoN pihlF dy idn. jvfnI df vfrf pihrf! Auhdy ajIb sLOk! kuwkV,
kbUqr qy btyry pflxy. AuhnF nUM cFdI dy vrkF ivc bdfmF, myivaF qy munwikaF
df cUrf lpyt ky KvfAuxf. iPr kwukVF, btyiraF dI lVfeI qy kbUqrF nUM
AuzfAux dIaF sLrqF lfAuxIaF.
iek vfr qrnqfrnoN mwisaf vyK ky afAuNidaF AusnUM afpxy bylI Pwjy qylI dI
dwsI gwl Xfd afeI, “Jbfl awzy `qy mfieaf rfm msLIn vflf jnOrF df bVf vDIaf
dfxf rwKdY. agly gyVy jdoN mwisaf gey qF EQoN huMdy afvFgy.”
Auhny GuwgU dI afvfjL dI sUh nfl msLIn lwB leI. mfieaf rfm kMzy `qy bYTf
dfxy joK irhf sI. iewk muMzf cwldI msLIn awgy pIsIdf aftf pfAux leI borI
lfeI KVf sI.
“sLfh jI! jnOrF leI dfxf cfhIdY.”
“ijMnF cfhyN jvfnf!” mfieaf rfm afp AuWT ky iewk nuwkr vwl viDaf. Auhny do
do syr dIaF guwQIaF cuwk ky pfsy kridaF ikhf, “afh lY kMgxI, afh bfjrf,
afh cOlF df totf qy afh—.”
pMj swq QYlIaF arjn ny pfsy rKvf leIaF. boJy ivc hwQ pfieaf qF hwQF dy
qoqy AuWz gey. hwQ sLrimMdf hoieaf boJy ivcoN hyTF inkl igaf. solF rupey
sn gMZ dy pwly. iksy ny mwisaf ivc AuhdI gMZ iKskf leI sI. inrfsLf ivc isr
ihlf ky Auhny afiKaf, “sLfh jI! rihx idE dfxf. koeI gMZ kwp dfa lf igaf
pYisaF nUM.”
Ausny afp hI dfxy vflIaF guwQIaF cuwk ky itkfxy isr rwKxIaF sLurU kr
idWqIaF qF mfieaf rfm kihMdf, “jvfnf! guwQIaF lY jf. pYsy afpy af jfxgy!
pYisaF df iPLkr nf kr qUM.”
Auh mfieaf rfm dI sKLfvq qy diraf idlI qy hYrfn! cMgy Bly jfx-pCfx vfilaF
nUM vI koeI CyqI kIqy huDfr nhIN idMdf. Aus nfl qF mfieaf rfm dI nf koeI
jfx nf pCfx. nf Auhdy ipMz df AuhnUM koeI Qhu pqf. pihlI vfr iek dUjy nUM
imly.
“sLfh jI! dfxf qF mYN lY jfAUN; pr pihlF myrf iewk sLMkf nivrq kro.”
“puwC jvfnf!”
“nf qusIN mYnUM jfxoN, nf pCfxoN. nf myry awgy-ipwCy df quhfnUM koeI pqf.
kwlH nUM mYN quhfzy pYsy dyx afvF eI nf! qusIN ieh nhI soicaf ik mYnUM
ikWQoN lwBogy!”
mfieaf rfm iKcVI mwuCF `coN muskrfieaf.
“jvfnF! mYnUM pqY myry ieh pYsy muV afAuxy ny. qUM puwC ikAuN?
Bilaf-mfxsf! ijhVf bMdf pMCIaF jnOrF nUM dfxf pfAuNdY, Auh myry pYsy kdI
mfr eI nhIN skdf!”
mfieaf rfm dy ichry `qy jgdf svY-ivsLvfs Auhdy afpxy ichry `qy svY-mfx dI
afBf bx ky ilsLk AuWiTaf. Ausny awgy vD ky mfieaf rfm dy goizaF nUM hwQF
ivc Guwt ilaf.
“sLfh jI, quhfzy pYsy qF awj-Blk ivc KLry ho jfxgy. pr jy awgoN ikDry
ijLMdgI ivc myrf iksy gwloN kdy byeImfn bxn nUM jIa kIqf vI qF quhfzf
Brosf mYnUM izwgdy nUM sMBfl ilaf krU.”
mfieaf rfm dy bolF ny pqf nhIN AuhnUM kI kr idwqf sI! Auh kuJ hor df hor
socI jf irhf sI; hor df hor huMdf jf irhf sI! bfr bfr afpxy afp nUM svfl
krdf, “kI mYN vfikaf hI bVy drdmMd idl vflf hF! kI mYN pMCIaF-jnOrF nUM
iesy krky cogf pfAuNdf hF ikAuNik mYN AuhnF nUM idloN bVf ipafr krdf hF qy
AuhnF dI cogy dI loV qy BuwK mYnUM afpxI loV qy BuwK vFg lwgdI hY! ik koeI
hor vI gwl hY ies ipwCy?
zMUGy aMdroN lwB ky Auhdy mn ny afiKaf, ‘hor gwl vI hY iesdy ipwCy!’
Auh gwl hY kI? AusnUM iesdf jvfb aMdroN imilaf nf.
agly idn hI AuhnUM kuwkVF dI lVfeI leI lwgI sLrq BugqfAux lfgly ipMz jfxf
pYxf sI.
lVfeI leI Auhdf ‘lfl isrf’ pUrI iqafrI ivc sI. PLYslf dyx vfly pMc iek
pfsy vwzy mMijaF `qy bYTy sn. muwK pMc dIvfn cMd dy hwQ ivc mGdy huwky dI
nVI sI. lVfeI krfAux vflf pMc sLhfbudIn aKfVy ivckfr Kloqf sI. Ausny
kuwkVF dy mflkF nUM afvfjL idwqI. dovyN mflk mYdfn dy awD ivckfr phuMcy.
arjn ny lfl-isry dI klgI nUM cuMimaF, AuhdI DOx `qy hwQ Pyiraf qy hwQoN
inkl inkl jFdy jnOr nUM lVn leI Cwz idqf.
dovyN kuwkV nIvIaF qy lMmIaF DOxF krdy BlvfnF vFg dfa lfAux leI gyVIaF
kwZx lwgy. do-iqMn cwkr lf ky ivroDI kuwkV pYr jmf ky Klo igaf qy iek pl
leI lfl-isry dIaF awKF ivc awKF pf ky Aus `qy iswDf BrpUr hmlf kr idwqf.
lfl-isrf mukfbly leI iqafr sI. dovyN hvf ivc AuWCly. jLmIn `qy pYr
lfAuNidaF lfl-isrf QoVf ku ipwCy nUM AuWliraf. pr CyqI hI sMBl igaf. aKfVy
ivc sLor dI iewk lihr AuWTI. dovF iDrF dy hmfieqI afpxy afpxy pwTy nUM
llkfr rhy sn. BKLy mYdfn ivc dovyN kuwkV ht ht ky hmlf krdy. brfbr df joV.
jy iek pl leI iewk df hwQ AuWqy huMdf qF dUjy pl dUjf hfvI ho jFdf. hvf
ivc llkfry qy afvfjLF gUMj rhIaF sn. XuD df lMmF smF. dovyN iewk-dUjy `qy
ht ht ky vfr krdy. lVdy lVdy hvf ivc AuWCldy. izwgdy, AuWTdy qy iPr juwt
pYNdy. dovyN jLKLmI qy lhU-luhfn! lVfeI dy aMqm pl. pqf nhIN kI hoieaf!
dovF ny ht ky twkr mfrI. hvf ivc AuWCly qy iPr dovyN iek vfrgI DrqI `qy
izwgy. ivroDI kuwkV hrPLilaf hoieaf AuWiTaf qy mYdfn ivcoN bfhr Bwj igaf.
‘lfl-isrf’ ajy vI jLmIn `qy iviCaf ipaf sI.
arjn ny llkfrf mfiraf, “AuWT Auey myry sLyr bwicaf! Cfl mfr. aYlI aYlI kr.
mYdfn KflI ho igaf eI.”
ijwqx leI jyqU kuwkV df mYdfn ivc KVf hoxf lfjLmI sI. ‘lfl-isry’ ny AuhdI
llkfr suxI. AuWT ky KMB PLVPVfey. lMgVfAuNdf hoieaf eyDr EDr njLr dOVf ky
dusLmx nUM lwBx lwgf.
EDr AuhdI ijwq df aYlfn hoieaf; EDr lVKVf ky qurdy lfl-isry nUM arjn ny
Bwj ky jf cuwikaf qy afpxy glL nfl Guwt ilaf. Ausny AuhdI jLKLmI DOx `qy
hwQ Pyiraf. hwQ lhU ivc iBWj igaf. iqRp! iqRp! Auhdf icwtf kuVqf vI lfl ho
igaf. sihm ky Ausny lfl-isry dy mUMh vwl vyiKaf. lfl-isry ny pIlIaF BUrIaF
plkF ivcoN arjn vwl vyiKaf. qy iPr ijvyN AuhdIaF awKF awgy BMbU-qfry nwcx
lwgy hox. AuhdIaF KuwlHIaF awKF kMbdIaF kMbdIaF hOlI hOlI imcx lwgIaF qy
agly pl Auh arjn dIaF bfhvF ivc luVk igaf.
“Auh myiraf rwbf!” arjn ny Dfh mfrn vrgI afvfjL kwZI.
duK-suK df kyhf ajIb sumyl sI! arjn nUM vDfeIaF vI iml rhIaF sn; afKLr Auh
sO rupey dI sLrq ijwiqaf sI qy ieh koeI CotI rkm nhIN sI! pr nfl hI Aus
nfl ‘lfl-isry’ dI mOq df aPLsos vI sFJf kIqf jf irhf sI.
arjn ny lfl-isry dI loQ ihwk nfl GuwtI qy pwg dy lV nfl awKF pUMJdf aKfVy
`coN bfhr inklx lwgf. muwK pMc dIvfn cMd ny awgy vD ky vDfeI idMidaF qy
Ausdy hwQ ivc sO df not PVfAuNidaF duwK sFJf kIqf, “arjn isaHF! qyrf ‘lfl
isrf’ qF Brfvf vwzy vwzy rxF df jyqU sI. ieho ijhy sLyr ikqy rojL rojL
jMmdy ny!”
“nhIN cfcf! mYN afpxy puwq dI mOq df muwl nhIN lYxf!”
Ausny not vfps moVidaF ikhf, “ijDr geIaF byVIaF EDr gey mlfh! ijwQy ieh
igaf, EDr geIaF iehdIaF ijwqIaF sLrqF!”
dIvfn cMd ny not Auhdy boJy ivc quMn idwqf.
Auh afpxI ZfxI nfl ipMz nUM qur ipaf. Auhdy sfQI Pwjy qylI ny afiKaf,
“srdfr! afpxf lfl-isrf mYdfn ivc sLhId ho igaf. rx-qwqy df sUrmf! iehdI qF
XfdgLfrI smfDI bnfAuxI cfhIdI hY.”
“Auey cwl Auey ibwjUaf ijhf. mUMh nf cMgf hovy qF bMdf gwl qF cwj dI kry.
jf ky msflf lf ky BuMn ky KFdy aF. sO df KV KV krdf not jwt dy boJy `c af.
Tyky dIaF do boqlF lYNdy jFdy aF. jsLn hoAU awj qF.” arjn dy ccyry Brf
pRIqU ny Pwjy nUM iJVikaf qF arjn ny lfl gihrIaF awKF nfl Aus vwl GUr ky
vyiKaf.
iPr nhIN sfry rfh iksy ny gwl kIqI.
Gr jf ky icwty lwTy dy nvyN kwpVy ivc ‘lfl-isry’ nUM lpyitaf qy hvylI dI
iewk nuwkry toaf puwt ky AusnUM jLmIn ivc nwp idwqf. AusdI nvIN bxI ‘smfD’
dy isrhfxy bihMidaF arjn ny puwTy hwQ nfl sB nUM qur jfx df iesLfrf kIqf.
Pwjf Auhdy moZy nUM Guwt ky Auhdy kol hI bih igaf.
“Pwijaf! mYnUM kwlH pMzq mfieaf rfm ny ijhVI gwl afKI sI AuhdI soJI qF
mYnUM hux afeI ey. Auh sLfied mYnUM bVf idaflU qy dieafvfn smJdf sI. pr
myrf kMm qF hY sI sLrqf lfAuxIaF qy ijwqxIaF! vDfeIaF lYxf, ijwq dy jsLn
mnfAuxf. vDIaf jnOr pflx dI srdfrI df mfx krnf qy nfl lokF dI bwly! bwly!
sux ky KLusL hoxf! ieh sI ‘Auh hor gwl’ ijsdI mYnUM smJ nhIN sI peI! pr
sLrqF inBfAuNdy afpxy jnOrF df huMdf Gfx qy AuhnF dI qklIPL mYN kdI
iesqrHF mihsUs nhIN sI kIqI. sLfied mihsUs qF mYN krdf sF pr--”
mfieaf rfm dI gwl ny AusnUM hor hI pfsy socx lf idwqf sI. AuhnUM lwgf; Auh
mfieaf rfm awgy pUrf swcf nhIN! Auh inrsvfrQ ho ky nhIN sI pMCIaF jnOrF
nUM cogf pfAuNdf. ies ipwCy qF Ausdf afpxf lflc sI. afpxf mksd. Auhdy
‘pihlvfn’ srIroN qkVy rihx qy ijwqF qy mwlF mfr ky afAux. Auh eyzf idaflU
qy dieafvfn ikwQy sI!
agly idn svyry hI lwsI-pfxI pI ky Auh qy Pwjf GoVI lY ky mfieaf rfm df
krjL lfhux Jbfl nUM qur pey. mfieaf rfm df hudfr Auhdy hwQ PVf ky aqy
‘lfl-isry’ dI mOq dI khfxI suxf ky arjn kihMdf, “sLfh jI! qusIN qF mYnUM
bVy drdmMd idl vflf bMdf smiJaf sI, ijhVf jnOrF nUM rwb dy jIa smJ ky dfxf
pfAuNdF; pr mYN qF asl ivc Dur aMdroN ikqy jLflm sF. swcI puwCdy E; mYN qF
kfql aF afpxy ‘lfl-isry’ df. quhfzy pYrF dI shuM. jnOrF nUM dfxf qF pfAUN,
pr sLrqF qy mukfbly awgoN qoN sdf leI bMd.”
iPr keI dhfky bIq gey, Auh gwBrU-jvfn qoN bfbf bx igaf. sLrqF lfAuxIaF qF
dUr Ausny pMCI, jnOr rwKxy hI bMd kr idwqy pr AuhnF nUM dfxf pfAuxf nf
Cwizaf. Ausny hvylI ivc vI pfxI df vwzf kuwjf iewk nuwkry rwiKaf hoieaf sI
qy svyry sLfm EQy jfnvrF leI dfxf iKlfrdf sI. icVIaF, gutfrF, GuwgIaF
Ausdy duafly byKLOPL ho ky tpUsIaF mfrdIaF. dfxf cugdIaF. kdI kdI koeI
Auhdy moZy qy hwQF `qy vI af bYTdI. KyqF ivc vI bMbI vfly koTy ivc Ausny
dfixaF vflf kuwjf eysy mksd leI rwiKaf hoieaf sI. puq poqry kihMdy sn ik
bfpU qF PLslF df nfs mfrn leI jnOrF nUM afp ‘rotI vrjdY!’
pr Auh hws ky afKdf, “eyhnF jnOrF dy pYrF ipwCy eI rwb sfnUM rotI idMdY.”
-Auhny muwT ivc rih gey dfxy vI cubwcy dI bMnI `qy iKlfr idwqy qy icVIaF
nUM cog cugidaF vyK zUMGI AudfsI ivc zuwb igaf.
muMzy sLfied AuhnUM hI mfrn afey sn pr pqf nhIN ikAuN Cwz gey! iesy gurjIq
ny, ijhVf hux svY-isrjq ‘lYPLtInYNt jnrl’ bixaF hoieaf sI, afpxy dsqKLqF
vfly pYz `qy mfieaf rfm dy kqlL dI ijMLmyvfrI EtI sI. nwby sfl df buwZf
mfieaf rfm mfr ky Auh bVI srhMd PLqih kIqI smJdy sn! mfieaf rfm dI aglI
aOlfd ny vI bQyrI kmfeI kIqI sI. sLYlr lf ley sn. kwpVy dI vwzI dukfn
cwldI sI. hor kfrobfr vI sn. iehnF ny mfieaf rfm nUM agvf kr ilaf sI. pMj
lwK mMgdy sn. ‘smyN isr’ pYsy nf phuMcy qy ivcfrf mfieaf rfm!
kwlH dI aKLbfr ivc lhU ivc iBwjI mfieaf rfm dI lfsL dI qsvIr vyK ky aqy
AuhdI mOq dI ijMLmyvfrI lYNdI ‘lYPLtInYNt jnrl’ gurjIq isMG dI icwTI df
hvflf pVH ky arjn isMG bONdl igaf sI. mfieaf rfm ajy vI muskVIaF ivc hwsdf
AuysnUM kih irhf sI, “ijhVf bMdf pMCIaF jnOrF nUM dfxf pfAuNdY, Auh myry
pYsy kdI mfr eI nhIN skdf!”
“qy ijhVf koeI gurU df isMG aKvfey, Auhdf dwisaf bfxf pfey, AuhdI bfxI df
pfT kry qy iPr qYnUM hI mfr dey mfieaf rfmf, gurU dy iswK nUM! Auh gurU df
kI lwgdf ey!”
Auhdy aMdroN hOkf inkilaf.
AuhnF ny Auhdy iesLt df kql kr idwqf sI.
pihlIaF do imlxIaF qoN bfad Auh mfieaf rfm df murId ho igaf sI.
“sLfh jI! qusIN mYnUM dunIaF nUM vyKx vflI nvIN njLr idwqI hY. qusIN myry
gurU E.”
“rfm rfm khu srdfr arjn isaHF! mYN pfpI bMdf. qwkVI nUM TUMgf mfrn vflf.
CotIaF motIaF byeImfnIaF krn vflf. eynf Bfr nf myry isr `qy cfVH.”
pr arjn isMG dy mn ivc, sflF dy sfl bIq gey, mfieaf rfm dI kdr ijAuN dI
iqAuN kfiem sI. Auh jdoN vI kdI doNh chuM-mhInIN EDr lMGdf, Aucycf mfieaf
rfm dy goizaF nUM hwQ lf ky afAuNdf.
arjn isMG afKdf huMdf sI ik Ausdf gurU, Ausdf iesLt qF toto toto ho ky
Coty Coty tukiVaF ivc sfry bMidaF ivc bYTf hoieaf hY.
awj iehnF ‘gurU dy isMGF’ ny mfieaf rfm dy aMdr bYTf arjn isMG dy ‘gurU’
df iek ihwsf kqlL kr idwqf sI.
Ausny qury jFdy ‘jrnYl’ dy hwQ ivc PVHI styn `qy njLr mfrI qF mfieaf rfm
qVPLdf idKfeI idwqf. ‘bfjL’ ‘icVIaF’ nUM ‘qoV’ rhy sn. Auhdy afsy pfsy
mfieaf rfm dI mOq `qy vYx pfAuNdIaF icVIaF icclf rhIaF sn.
Auhdy aMdroN hfa vrgf hOkf inkilaf, “swicaf pfqsLfh! ieh kyhf isqm eyN ik
bfjL qyrf hI nF lY lY ky qyrIaF icVIaF nUM qoV rhy ny!”
AuhnF dy kfbU afey mfieaf rfm nUM jdoN ‘lYPLtInYNt jnrl’ dy nF df pqf lwgf
sI qF AusnUM Auhdf ipMz vI pqf lwg igaf sI. aKLbfrF ivc dUjy cOQy idn
Auhdf nF aKLbfrF ivc Cpdf hI qF rihMdf sI. mfieaf rfm ny AusnUM Esy ipMz
df jfx ky arjn isMG dI pCfx aqy imwqrqf df vI vfsqf pfieaf sI. gurjIq isMG
ny AudoN jLihrI hfsf hwsidaF ikhf sI, “koeI gwl nhIN; AuhnUM pfgLl buwZy
nUM vI qyrI Pqih bulf afvFgy.”
kmfd dy Ehly hox qoN pihlF ibwlU ny DOx Buaf ky AuWcI afvfjL ivc afiKaf,
“bfbf! mfieaf rfm mrn qoN pihlF qYnUM ‘afpxI rfm rfm’ bulfAuNdf sI!”
iqwKf qIr KuB igaf Ausdy klyjy ivc!
“Eh! jLflmoN!! mYnUM eyho golI mfrn afey sfE eyQy!”
-klyjf Guwt ky Auh kxk dy ikafry df pfxI vyKx qur ipaf. hor pMj ku imMt
qwk ikafrf bMny lwg jfxf sI.
acncyq vyiKaf; AuhnF dy KyqF nUM afAuNdI kwcI sVk `qy puils dIaF do jIpF
DUV AuzfAuNdIaF af rhIaF sn. bMbI kol af ky jIpF ruk geIaF qy puils qy sI
afr pI dI DfV dI DfV bfhr inkl ky Aus vwl vDI. kol af ky Qfxydfr kihx
lwgf:
“sfnUM pwkI sUh imlI ey ik muMzy eyDr afey ny. qyrI bMbI `qy nhfAuNidaF
vyKy ny iksy ny. pMj imMt nhIN hoey ajy ies gwl nUM. buwiZaf! bMdf bx ky
dws dy ikwQy lukfey eI?”
arjn isMG dy isr nUM guwsy dI kFg cVHI, “bMdf qF mYN sfrI Aumr bxn dI
koisLsL ivc lwgf irhF pr bMdf bixaF eI nhIN jf sikaf. pr srdfrf! bMidaF
vflI jLbfn `c gwl krnI qYnUM vI nhIN afAuNdI. mYN vI gurU df iswK aF qy
vyKx nUM qF qUM vI ieMJ eI lwgdYN. iek bjLurg nfl, ijhVf ds sfl ipMz df
srpMc vI irhf hovy, gwl-bfq krn df ieh ikhVf slIkf qy ikhVf qrIkf ey
BfeI!”
Qfxydfr koeI nvF hI afieaf lwgdf sI, ijhVf arjn isMG df jfxU nhIN sI. arjn
isMG dI JfV sux ky QoVHf ku Jyipaf jLrUr pr iPr sMBl igaf.
“myry nfl bhuqf igafn nf Got qy iswDI qrHF dws Auh eyQoN gey ikDr nUM ny?”
sI afr pI df ieMspYktr iqvfVI arjn isMG nUM jfxdf sI. arjn isMG ipCly
idnIN iksy kMm leI AusnUM do-cfr vfr imilaf vI hoieaf sI. gwl-bfq dI
vfg-zor iqvfVI ny afpxy hwQ lYxI cfhI, “bfbf jI! nrfjL mwq hoeIey. afey qo
voh ieDr hI hYN afp ky pfs.”
ibwlU dI bolI ny arjn isMG df klyjf cIiraf hoieaf sI.
awj AuhnUM afpxy puwq jgjIq isMG df pYNqVf vI TIk hI lwgf. BfvyN pihlF kdI
ies bfry AusdI sihmqI nhIN sI hoeI.
“iehnF kfql toilaF nfl qF byikrk ho ky nijwTx dI loV ey. ies qoN pihlF ik
Auh quhfzy `qy vfr krn quhfnUM AuhnF `qy vfr kr dyxf cfhIdf aY. jdoN koeI
quhfzy iKLlfPL hiQafr cuwk ky qur ipaY, iPr ieh nf vyKo ik Ausdf ksUr
ikMnf ku hY qy ikMnf ku nhIN! mOkf imly qoN pihlF afpxf vfr kr idE. koeI
ilhfj nhIN, koeI qrs nhIN. ieh ikhVf iksy `qy qrs KFdy ny!” Aus aMdroN
Ausdy puwqr jgjIq dI pfrtI-lfeIn bolx lwgI.
AusnUM Kud ‘srkfrI’ hox qoN bVI icV sI. srkfr aqy sQfpqI nfl qF Auhdf
KLfndfnI vYr sI. BfvyN Auhny afp hI Gr dy muhfjL `qy lVn df inrxf ilaf
hoieaf sI qy ‘bfhrlI vwzI lVfeI’ leI bfpU ieMdr isMG smripq sI qd vI kdI
kdI Auhdf bfgLI afpf AuCfl mfr jFdf irhf sI. pMjfbI sUby dy morcy ivc qF
Auh bfpU ieMdr isMG nfl jylH ivc afp vI igaf sI. KLusL hYsIaqI tYks dy
ivroD ivc AuWTI kimAUinst lihr ivc vI dovyN ipE-puwq igRPLqfr hoey sn.
AuNj qy jgjIq dI sfrI Aumr vI srkfr dIaF vDIkIaF nfl lVidaF qy mulfjLm Gol
kridaF lMGI sI. iek vfr mulfjLm mMgF leI Auh lMmI BuwK hVqfl `qy bYTf sI
qF Auh mridaF mridaF msF bicaf sI. AuhnIN idnIN qF arjn isMG nUM Aus `qy
aMqF df moh qy lfz afieaf sI. moh qF Auhdy agFhvDU ivcfrF qy krmF nUM Auh
ajy vI krdf sI. Aus `qy mfx vI sI AusnUM. XoDf sI Auh vI Auhdy leI. pr awj
kwlH Ausdy ies ‘srkfrI pYNqVy’ nfl AuhdI sihmqI nhIN sI. iksy muMzy nUM
ivMhidaF jF PVHidaF hI agly nUM golI mfr dyx df srkfr qy puils df PLYslf
AusnUM hjLm hI nhIN sI huMdf.
“qUM qy qyrI pfrtI qF hux asloN eI srkfrI huMdI jFdI ey. qUM vI srkfrI
bMdf bxdf jFdf eyN jgjIq isaHF!”
“ bfpU jI, sfzy hIiraF vrgy kfmryz iehnF muMizaF ny sLhId kr idwqy. asIN
iehnF nUM mfPL ikvyN kr deIey? iehnF iKLlfPL byikrk lVfeI lVn dI hI loV
hY.”
ieh bihs AuhnF dy pirvfr ivc ipCly qoN ipCly mhIny bVf zfZf jLor PVH geI
sI. rfq nUM twbr ivc bYiTaF Auh gwlF-bfqF kr rhy sn ik ‘lhIaF dI pwqI’ df
prqfp isMG qy Auhdy BfeIcfry dy do-iqMn bMdy AuhnF dy Gr afey sn. AuhnF dy
‘byksUr’ muMzy prmjIq nUM prsoN bfbf buwZf sfihb dy gurduafry twbr nfl
mwQf tykx jFidaf nUM sI afr pI vfilaF ny trflI qoN lfh ilaf sI. kwlH Auh
muMzy dy ipwCy gey sn, pr sI afr pI vfly kihMdy sn; puils nUM puwCo, asIN
qF PVH ky bMdy pux-Cfx leI puils nUM hI dy idMdy aF. jy ies nF df koeI
muMzf hoieaf qF puils nUM pqf hoAU. awgoN puils AuhnF nUM koeI inaF nhIN
sI idMdI. svyry AuhnF puils kol Pyr jfxf sI qy Auh arjn isMG nUM afKx afey
sn ik Auh AuhnF dy nfl jfvy. purfxf srpMc irhf hox kr ky, gwl-bfq df slIkf
jfnx krky qy dlIl ivc jLor hox kr ky ajy vI lok Auhdf afsrf qwkdy rihMdy
sn. Auh ies leI vI afey sn ik jgjIq isMG dI zI aYs pI nfl vI nyVqf suxINdI
sI. jy Auh vI zI aYs pI nUM afK dyvy qF!
AuhnF dy jfx qoN bfad jdoN arjn isMG ny ikhf, “jgjIq! kr ivcfry gLrIb jwt
dI mdd; jy kuJ kr skdf eyN qF!”
“bfpU jI, mYN qF kfqlF dy toly nfl dusLmxF vFg nijwTx dy hwk ivc aF.
mfipaF dy ies ‘byksUr’ muMzy ny kI pqf ikMny byksUr lokF df Gfx kIqY!
ipCly iqMn mhIny ieh GroN muMizaF nfl Bwijaf irhY. AuhnF nfl dIvflI vyKx
qF nhIN sI igaf! mYN qF quhfnUM vI rokMU. pr qusIN qF afpxI mrjLI eI krnI
huMdI ey. ikhVf iksy dI suxnI jF mMnxI huMdI ey!”
Ausny qF asloN hwQ KVy kr idwqy sn.
muMzf hrjIq df ividafrQI irhf sI. Ausny koloN gvfhI idwqI, “bfpU jI, muMzy
ny ipCly sfl hI ajy dsvIN kIqI ey. myry kol pVHdf sI. pVHdy smyN inhfieq
bIbf muMzf sI. hux hr Gr qy hr bihk `qy qF jdoN jI kry muMzy af vVdy ny.
iehnF dI bihk `qy vI afAuNdy-jFdy sn. AuhnF dIaF gwlF, bdfmF dIaF igrIaF
qy hiQafrF dy rumFs ny iKWc qF AuhnUM pf leI qy Auh do mhIny GroN Bwjf vI
irhY. pr mfipaF df iewko iewk puwq hox kr ky iek qF mfipaF ny agilaF dy
qrly kIqy ik sfzy puwq nUM moV idE qy dUjf muMzf vI AuhnF nfl jf ky PLs
igaf mihsUs krdf sI. ajy hPLqf nhIN hoieaf, Auh mYnUM imilaf sI. AuhnUM
KwulHf iPrdf vyK ky mYN vI puwC ilaf qF Auh iPws ipaf. kihMdf, “mfstr jI
aYvyN cfa cfa ivc eI AuhnF df Jolf cuwk ky qur ipaf sF. awgy qoN kMnF nUM
hwQ lfey. ijMnI nHfqI Enf puMn! mYN qF hux EDr mUMh nhIN krdf. sLukr ey;
ijAUNidaF Gr af gey aF. AuhnF nfl bdfmF dIaF igrIaF Kfx nfloN BuwKy rihxf
cMgf.”
“qF ieh gwl hY? vfikaf eI ksUr koeI nhIN Auhdf?”
“vyKo jI, mYN qF ieh vI puwiCaf sI AuhnUM. Auhny shuM Kf ky afiKaf sI ik
Ausdf iksy vfrdfq ivc koeI hwQ nhIN. mYN qF AusnUM jdoN ieh puwiCaf ik hux
qUM krnf kI cfhuMdYN! qF bVf mfsUm jvfb idwqf, “mfstr jI! mYN qF ijAUxF
cfhuMdF!” GridaF nfl bfby bwuZy mwQf tykx jfx vfly idn vI Auh ‘nivaF’ dI
trflI `qy bih ky swuKxf lfhux eI jf rhy sn ik AuhnF df puwq bfby dI imhr
nfl ijAUNdf jfgdf Gr muV afieaY!”
“iPr qF jgjIq isaHF muMzy nUM bcfeIey Xfr iksy qrHF.” arjn isMG ny qrlf
ilaf.
pr jgjIq nhIN sI mMinaF. afpxy ‘isDFqk pYNqVy’ qy kfiem irhf sI. arjn isMG
ipMz dy hor moaHqbrF nfl iml ky muMzy df pqf krn jFdf irhf sI. pihlF qF
puils hwQ pwlf eI nhIN sI PVfAuNdI. pr afKLr AuhnF nUM sUh iml geI ik
muMzf sI afr pI dy ieMspYktr iqvfVI kol hY. Auh iqvfVI kol puwjy. iqvfVI
mMn qF igaf ik muMzf Auhdy kol hY pr Auh Cwzygf nhIN ikAuNik ajy Aus koloN
puwC-pVqfl kr irhf hY! arjn isMG ny dlIl idwqI, “mMn ilaf, muMzf qusIN
PiVHaf hY. pr ipCly eyny idnF ivc muZlI puwC-igwC qF ho eI geI hovygI! jy
Auhdy `c kuJ huMdf qF hux qwk inkl afAuxf sI. asIN shuM idMdy aF AuhdI ik
sfzy muMzy ny kIqf krfieaf kuJ nhIN. quhfnUM vI pqf lwg igaf hoxYN. AuNJ
vI jy kwlH-kloqr nUM AuhdI koeI gwl inkl afvy qF asIN afp muMzy nUM quhfzy
awgy pysL kr idaFgy.”
iqvfVI arjn isMG nUM pfsy lY igaf, “bfbf jI! afps kI bfq hY. kUeyN my igrI
eINt qo bfhr sUKI nfhIN inkly. eyk lfK prsoN qk ly afnf aOr lVkf ly jfnf.”
arjn isMG ny duhfeI pfeI, “jI Auhdf ipE qF ivcfrf zfZf grIb jwt aY. isrPL
sfZy iqMn ikwly pYlI. krjLy df pihlF eI BMinaF hoieaf. gMjI KfAU kI qy
incoVU kI! ikwQoN dy lAU quhfnUM lwK rupYaf! eydF grIb mfr nf kro.”
“mYN ny eyk bfq kih dI, so kih dI. prsoN af jfnf. nhIN qo--. Xyh BI afp ky
kihny pr bol rhf hUM.”
Ausny ZwTy idl nfl af ky sfiraF nUM iqvfVI df PLYslf suxf idwqf. sfry afKx
lwgy, ies ibnF hor koeI cfrf nhIN. muMzy dI jfn nfloN pYsy cMgy ny ikqy!
AusnUM qF iksy qrHF bcfAuxf eI hoieaf!
iqvfVI nUM imlx jfx vfly idn awKF dy koieaF ivc pfxI aqy kMbdy hwQIN prqfp
isMG, arjn isMG kol afieaf, “jQydfrf! kI krIey hux. mYN qF sfry aMgF sfkF
dy KwlF-KUMjy PLrol ley. myry koloN qF msF qIh hjLfr hoieaY. nMbrdfr hrsf
suMh nUM jLmIn ilKf lYx nUM ikhY; mMn vI igaY Auh. pr Auhdy afVHqIey ny
pYisaF df prsoN df krfr kIqY.”
arjn isMG ny afpxy Gr ipaf ds hjLfr rupYaf vI PVH ilaf. Auh iqvfVI kol
gey. arjn isMG ny hwQ joVy, “iqvfVI sfihb! afh cflI hjLfr PVoH hfl dI GVI.
ajy sfrf qfx lf ky msF eynf eI siraY. kwlH jF hwd prsoN qwk bfkI pYsy mYN
afp lY ky afAUN. pr awj imhrbfnI kr ky muMzf sfnUM dy idE. quhfzy awgy hwQ
bMnHdy aF.”
iqvfVI ny notF dI dwQI vfps moVidaF ikhf, “mYN ny eyk bfq krI QI afp sy.
voh BI gurU kf iswK jfn kr. aBI BI sLfm qwk kf smyN hY afp ky pfs. pYsy ly
afE, lVkf ly jfE!”
inrfs hoey Auh vfps prqy sn. iqvfVI dy afKy sLbd, “gurU kf iswK jfn kr!”
AuhnUM lfhnqF pf rhy sn. Auh gurU awgy sLrimMdf sI. Auhny hwQ joVy,
“swicaf pfqsLfh! mYN dwlf nhIN. qUM vI jfxdYN; mYN kdI ieho ijhI dlflI
nhIN kIqI. kI krdf mYN? myrf muMzf huMdf qF mYN lVdf. Drny idMdf. BIVF
iekwTIaF krdf. aKLbfrF kol jFdf. lVfeI lVdf. pr eyQy kI krdf? muMzy dy Gr
dy qrly lYNdy sn, hwQ joVdy sn, kihMdy sn; mYN grm nf hovF! bxdI Kyz ikqy
ivgV nf jfvy. ijvyN vI hovy, muMzf Cuzvf leIey. prsoN ivc iek idn hI qF
bfkI hY.”
pr muMzy dI ijAUNdy rihx dI swDr aDUrI rih geI sI. lwK rupey qy muMzy
ivclf iewk idn AumrF nfloN lMmF ho igaf sI. sLfm qwk Auh ‘vfaHdy muqfbk’
iewk lwK rupeIaf nhIN pucf sky sn. agly idn prmjIq dy ‘mukfbly’ ivc mfry
jfx dI KLbr af geI sI.
keI idn prmjIq dy bol ijhVy arjn isMG ny hrjIq dI jLbfnI suxy sn Auhdy
kMnF ivc gUMjdy rhy, “mYN ijAUxf cfhuMdF! mYN ijAUxf cfhuMdF!”
-pr prmjIq, puils aqy muMizaF ivckfr acncyq Pyr mfieaf rfm af ky Klo igaf.
guwsy ivc Bry arjn isMG df jI kIqf puils nUM afKy, “aOh jFdy ny aYN nUM.
kmfd dy Ehly hoieaF ajy msF pMj imMt nhIN hoey.”
Auh mfieaf rfm nUM kql kIqy jfx aqy huxy klyjy ivc brCI vFg KoBI ‘bolI’ df
qwqy Gfh hI bdlf lY lYxf cfhuMdf sI. pr AuhdIaF awKF awgy ijAUx leI qrly
lYNdf prmjIq af ky Klo igaf. afKx lwgf, “mYN ijAUxf cfhuMdF!”
agly pl prmjIq df qrlf mfieaf rfm dy qrilaF ivc vt igaf.
cfr cyPLyry afvfjLF afAux lwgIaF, “mYN ijAUxf cfhuMdF! mYN ijAUxf
cfhuMdF!”
Auh duibDf ivc pY igaf.
kI pYNqVf lvy Auh hux?
“afh vyK qfjLf gMny cUpy hoey.” Qfxydfr ny dfxf cugdIaF icVIaF nUM
isLsLkfr ky Auzfieaf qy cubwcy lfgy cUp ky suwtIaF gMny dIaF iCwlF nUM
ivKfAux lwgf
eyny icr ivc arjn isMG ny afpxy mn ivc pYNqVf bxf ilaf sI.
“iewk imMt Klo jo.” arjn isMG bMbI nfl lwgdy kmfd vwl viDaf qy muMizaF
vwloN BMny gMinaF df afg PVH ky hOlI ijhI qurdf AuhnF kol afieaf. Auh
Auqsukqf nfl vyK rhy sn ik ieh kI kr irhf hY! arjn isMG cfhuMdf sI ik
ijMnF vwD qoN vwD smF lMGf sky cMgf hY, Eny icr qwk muMzy QoVHf dUr inkl
jfxgy. ieh Auh jfx igaf sI ik puils vfly huxy hI iksy vwloN idwqI pwkI sUh
nfl afey hn. AuhnF awgy korf JUT boilaF hux gujLfrf nhIN hoxf.
AuhnF kol af ky kihMdf, “mYN kdoN kihMdF AuhnF gMny nhIN cUpy. afh vyKo!
BMny hoey gMinaF dy afg. iCwlF vI TIk AuhnF dIaF ny. pr ijwQoN qwk nhfAux
dI gwl ey, Auh eyQy nHfqy iblkul nhIN. mUMh hwQ jLrUr Doqf. mYN qF aOh
goBI dI pnIrI gozx izhf sF. EQy eI irhF mYN qF. zrdf sF ik ikqy mYnUM eI
mfrn nf afey hox. mYN qF sfhb jI kol eI nhIN afieaf AuhnF dy. ikhVf mOq
nUM mfsI afKy!” Auh jfx buwJ ky bymqlb gwl lMmI krI jf irhf sI.
“bjLurgf! bhuqIaF kHfxIaF nf pfeI jf. qUM ieh dws; eyQoN gey ikDr nUM ny
Auh? sfzy kol qyrI rmfiex suxn df tYm nhIN.” Qfxydfr iKJ igaf sI.
“gey?” arjn isMG ny ijvyN afpxy afp nUM puwiCaf. iPr Auh cfry pfsy vyKdf
cfry idsLfvF vwl GuMimaF qy afKLrkfr ies sO awsI drjy dy kon `qy muMizaF
dy jfx dI iblkul Ault idsLf vwl hwQ kr idwqf, “aYDr nUM gey ny. msF pMj
imMt hoey hoxgy.”
Ausdf iKLafl sI ik ijMny icr ivc Auh AuhnF nUM ies pfisEN lwBdy inrfs ho
ky muVngy, Eny icr qwk muMzy dUjy pfsy dUr inkl jfxgy.
“cwlo, CyqI kro. hrI awp.” Auh Ptf Pt gwzIaF `qy svfr hoey qy arjn isMG dI
dwsI idsLf vwl gwzIaF Bjf leIaF.
Auh aMdry aMdr ‘puMn df kMm’ krky KLusL sI. mfieaf rfm Ausdy sfhmxy af ky
Klo igaf, “myry kfqlF nUM bcf ky qUM cMgf nhIN kIqf.”
Auh mfieaf rfm nfl awKF nhIN sI imlf skdf. sLrimMdf ijhf ho igaf Auh!
eyny icr ivc bMbI dI bwqI clI geI. Ausny koTy nUM qflf lfieaf qy ikrpfn
hwQ ivc PVH ky ipMz nUM qurn lwgf. do kdm hI cwilaf sI ik golIaF dI
gVgVfht nfl cOigrdf gUMj AuWiTaf. dfxf cugdIaF icVIaF-gutfrF df JuMz ‘cIN
cIN’ df sLor krdf AuWz igaf. arjn isMG ny klyjf PVH ilaf.
“jfh jFdIey! hoxI vrq geI lwgdI aY!”
pr muMzy qF golI cwlx dI Ault idsLf nUM gey sn! EDr ikAuN muV gey? ikvyN
muV gey!
arjn isMG dy kdmF nfl phfV bwJ igaf sI. qurnf muhfl ho igaf. afpxy afp nUM
iKwcidaF DUhidaF Auh ajy ipMz nUM jFdI pwkI sVky ciVHaf hI sI ik puils dI
jIp ipCoN afAuNdI idsI. Qfxydfr ny bfby nUM quiraF jFdf pCfx ky zrfeIvr
nUM jIp hOlI krn df iesLfrf kIqf qy hOlI hoeI jIp ivcoN Aus vwl hwQ
ihlfAuNdf boilaf, “bfbf! vDfeI hovy. qyry dwsy iqMny dy iqMny pMCI PuMzy
gey ny!”
qy jIp DUVF AuyzfAuNdI Qfxy vwl Bwj geI. spIz PV rhI jIp df anumfn
lfAuNidaF nyVy bYTy hOldfr ny suJf idwqf, “bfby qoN eI nf iehnF dI sLnfKLq
krf leIey!”
“sLnfKLqF qy kfgLjLI kfrvfeI bfad dI gwl ey. Zyikaf! pihlF vwzy aPLsrF nUM
KLLusLI dI KLbr qF suxf leIey.”
arjn isMG dy qF QF `qy hI pYr jMm gey. Qfxydfr dy bol golIaF dI gVgVfht
vFg hI Ausdy aMdr gUMjx lwgy.
“bfbf! vDfeI hovy. qyry dwsy iqMny dy iqMny pMCI PuMzy gey ny! qyry dwsy
-–qyry dwsy--qyry dwsy-.”
“myry dwsy? myry dwsy! pr mYN kdoN dwisaf sI. qUM dwisaf nhIN sI? kdo?
nhIN dwisaf. dwisaf sI. nhIN.”
BwjI jFdI DUVF AuzfAuNdI jIp df Gwtf Auhdy aMdr DuMdUkfr bx ky PYLl igaf.
jIp dI afvfjL afKI jFdI sI, “arjn isMG sfzf muKLbr! arjn isMG sfzf
muKLbr!”
ieiqhfs dy sfry muKLbr AuhdIaF awKF awgy GuMmx lwgy. lokF dIaF iPtkfrF dy
mfry hoey! AuhnF ivc Auh vI Kloqf sI!
Auh bONdl igaf.
“myrf kI ksUr aY iehdy ivc? mYN qF nhIN idwqI AuhnF dI sUh!”
Aus afpxy afp nUM ikhf.
sfrf qfx lf ky jLmIn nfl icMbV gey afpxy pYr puwty qy ipMz nUM qurn lwgf.
awKF awgy bfr bfr hnyrf afvy.
eyny icr ivc eyDr muVdI sVk `qy Qfxydfr jFdf jFdf do ispfhI KVy kr igaf
sI. Auh ipMz vwloN eys rfhy jfx vfilaF nUM rok rhy sn, “EDr mukfblf
hoieaY!”
nfky `qy zwky Kloqy do-cfr jixaF ny sfhmixEN arjn isMG nUM afAuNdf vyiKaf.
iek gwBrU ny puwiCaf, “bfbf! qHfzIaF pYlIaF kol hoieaf lwgdY mukfblf! EQoN
ku KVfk suixaF sI golIaF df! kOx sn Blf?”
arjn isMG nUM jfipaf ijvyN gwBrU ny vI AusnUM tyZy qrIky nfl ieho ikhf
hovy ik qyry dwsx `qy eI qyrIaF pYlIaF kol mfry gey ny muMzy!
“mYnUM nhIN kuJ vI pqf jvfnF!” Ausny iKJ ky afiKaf qy ipMz dy rfhy pY
igaf.
“sB pqY bfby nUM.” AusnUM ipwCoN afvfjL suxI. ieh nfky `qy Kloqf ispfhI
sI, ijhVf kuJ icr pihlF puils dI jIp ivc AuhnF dI bMbI `qy puils nfl igaf
sI.
isr ivc bMb Ptx lwgy.
“qyry dwsy iqMny dy iqMny pMCI PuMzy gey ny!--- sB pqY bfby nUM!”
lwgf; huxy ispfhI ny nfky `qy Kloqy bMidaF kol sfrI gwl KolH dyxI aYN. qy
svyr qwk AuhdI ‘krqUq’ qF bwcy bwcy dI jLbfn `qy hovygI.
“mYN nhIN muMizaF df kfql.” AuhnF jLor nfl afpxy afp nUM afKxf cfihaf. pr
Auhdy aMdrly ny ies afvfjL nUM suxnoN ienkfr kr idwqf.
Gr afAuNidaF qwk arjn isMG nUM ijhVf vI bMdf rfh ivc afAuNdf imilaf,
AuhdIaF njLrF ieho kihMdIaF lwgIaF, “muMzy mrvf ky qUM cMgf nhIN kIqf arjn
isaHF!”
glIaF dy kwK vI AuhnUM imhxy mfr rhy sn , “bVf pfp kIqY qUM! dur lfhnq ey
qYnUM!”
“mYnUM kfhdI dur lfhnq! dur lfhnq AuhnF nUM ijhVy bydoisLaF dy KUMn ivc
nhfAuNdy ny hr rojL! ijhnF mfieaf rfm ijhI hsqI nUM kql kIqY! nfly mYN qF
afpxI vwloN AuhnF nUM bcfAux dI hI koisLsL kIqI sI.”
Qfxydfr dy bol Auhdy itkx df Xqn kr rhy mn ivc iPr ivsPLot krn lwgdy,
“bfbf! vDfeI hovy. qyry dwsy iqMny dy iqMny pMCI PuMzy gey ny! qyry dwsy
-–qyry dwsy--qyry dwsy-.”
Auh afpxy afp nUM gunfhgfr smJx lwg ipaf sI. awj ispfhI ny dws iswqf sI;
kwlH nUM Qfxydfr ny sfrI dunIaF nUM dws dyxYN ik mYN hI AuhnF nUM muMizaF
dI sUh idwqI sI. gwl bfhr afAuxoN qF rihxI nhIN! bfhr qF af eI geI ey hux
qF!
pwuqrF AuhidaF bVf smJfieaf, “bfpU jI! ies ivc quhfzf ksUr kI ey! pihlI
gwl qF qusIN AuhnF nUM nf PVvfieaf qy nf mrvfieaf ey. qusF qF puils nUM
AuhnF qoN Ault rfhy qor ky afpxI vwloN bcfAux df hI cfrf kIqf sI. ieh qF
AuhnF dI mfVI iksmq ik Esy pfsy moVf kwt gey qy puils nUM twkr gey. jy
ksUr igxIeyN vI qF iksy Es df ey, ijs ny AuhnF nUM afpxI bMbI vwl
afAuNidaF vyiKaf qy puils nUM sUh idwqI. qusIN qF iblkul inrdosL E. AuJ vI
Auh ijhVIaF krqUqF krdy sn, AuhnF dI kIqI df PLl iksy nf iksy idn imlxf eI
sI AuhnF nUM. kwlH nhIN qF awj iml igaf.”
pr arjn isMG df mn DIr nhIN sI Dr irhf.
“mYN afpxI axKL leI, KLfndfn dI iewjLq leI afpxf puwq qF mrvf skdF, pr kdI
puils df muKLbr nhIN bx skdf!”
qy Auhdy puwq jgjIq isMG nUM Auh idn cyqy afey jdoN Ausny afpxI jQybMdI dy
PLYsly anusfr mulfjLm mMgF dI pUrqI leI cMzIgVH ivc pMjfh idn dI lMmI BuwK
hVqfl inBfeI sI. AudoN qF ajy bfpU ieMdr isMG vI ijAUNdf sI. bfpU ieMdr
isMG ny ikhf sI, “sfzf muMzf gLlq PLYslf lY bYTY. BuwK hVqfl isry cVHfAuxf
bVf aOKf kMm eyN. asIN kr kr ky vyKIaF ny. mfstr qfrf isMG qy sMq PLqih
isMG ny ibnF kuJ pRfpq kIiqaF mrn vrq qoV ky afpxI qy kOm dI bVI hyTI
krfeI ey. ieh qF PyrUmfn rwK ivKf igaf qy iehnF vwloN lbyiVaf kOm df mUMh
Do igaf. hux sfzf muMzf ikqy sfnUM AulHfmF nf idvf dyvy! myry `c qF ies
Aumr `c jfx dI ihMmq nhIN. jfE muMzy nUM idlbrI dy ky afE.”
ijs idn Auhdf ipE arjn isMG ipMz dy ds bMidaF nUM nfl lY ky AuhnUM
BuwK-hVqfl qy bYTy nUM imlx igaf sI qF jgjIq dI BuwK hVqfl nUM bwqI idn
gujLr cuwky sn. Auh mrn-hfr, inZfl hoieaf awD mItIaF awKF `coN ipMz dy
bjLurgF vwl Jfikaf sI. bfp arjn isMG dI icwtI ho geI dfhVI vwl vyKidaF Aus
soicaf sI, “pihlF vwzy bfpU jI dy ibKVy rfhIN qurn krky myry bfpU nUM sfrI
Aumr afpxyy BYx BrfvF df qy sfzf pirvfr pflxf ipaf sI. qy hux BfvyN myry
mrn qoN bfad AusnUM myrf pirvfr vI pflxf pY jfey!”
bfp dy Aumr Br lMmy sMGrsL df iDafn DridaF AusdIaF awKF ivc pfxI Br afieaf
sI. pr ieh iksy kmjLorI df pfxI nhIN sI. dfdy qy bfp bfry socidaF pYdf
hoey gOrv df aihsfs sI. AuhdI awK dy koey `coN ikrdI pfxI dI bUMd Auhdy
ipAu ny qfV leI sI. AusdI afvfjL grjI sI, “jgjIq isMaHF, ‘ajIq’ bx! qyrf
ipMz sLhIdF sUrimaF df ipMz ey. Es ipMz dy nF nUM vwtf nf lfvIN. afpxy
dfdy qy ipE dI icwtI dfhVI qy AujlI pwg nUM dfgL nf lwgx deIN. vyKIN ikDry
rfh `coN nf muV afeIN. ipwCy dI iPLkr nf krIN. afh qyry sfQI qy vzyry
qYnUM eyho gwl afKx afey aF, sLhId hoxf pey qF iKVy mwQy hoeIN. GbrfeIN
nf. myry gurU dy puwq vI mYdfn ivcoN nhIN sI muVy qy myrf puwq vI nhIN
muVnf cfhIdf.”
bfpU dy grjdy bol AuhdI qfkq bx gey sn qy AuhnF dy afsry Auh bfkI aTfrF
idn vI kwZ igaf sI. srkfr nUM AuhnF dIaF mMgF mMnx leI afKLrkfr Jukxf ipaf
sI.
jgjIq ny Pyr smJfieaf, “bfpU jI! quhfzf koeI ksUr nhIN. qusIN aYvyN mn nUM
vihm lf ilaY.”
“ikAuN hrjIq isaHF! jgjIq suMh TIk afKdY? mYnUM qF lwgdY ik svyry sfrf
ipMz mYnUM QUh QUh krUgf.”
“bfpU jI kI gwlF krdy E! quhfzf sfrf jIvn sfPL suQrI slyt hY. asloN
bydfgL! quhfnUM koeI ieho ijhI quhmq ikvyN lf skdf aY!” hrjIq ny hONslf
idwqf. Ausny kol Kloqy afpxy puwq qy BqIjy nUM iesLfrf kIqf qy agly pl
dovF poqiraF ny afpxy dfdy dy gl nUM jwPLI pf leI.
“sfzf bfpU dlf df sUrmF. sLyr bwbr” vwzy poqry ny AuhdI sPLYd dfVHI nUM
lfz nfl sihlfieaf.
arjn isMG nUM koeI BuwlI hoeI gwl cyqy af geI, “bwicE! quhfzf vwzf bfpU
ajy ijAUNdf sI, jd iek idn mYN sBfAukI AuhnUM afiKaf, “bfpU jI! qusIN qF
afpxI ijLMdgI sohxI inBf leI; awgoN sfzI vyKIey ikvyN lMGdI aY. qF Auhny
awgoN pqY kI aiKaf sI? afKx lwgf, “arjn isaHF! puwqrf!! kfhdI cMgI inB
geI! myrI pUrI cMgI inBI Aus idn jfixEN ijs idn afh icwtI dfhVI eysqrHF
icwtI dI icwtI hI myry nfl mVHIaF ivc sV geI. bMdy df kI pqf ikhVy vyly
kdoN kflKL lwg jfvy!--”
eynI afK ky Aus ny do-iqMn vfr nFh ivc isr ihlfieaf.
“bfpU qUM qF lY igEN icwtI dfhVI nfl afpxy; pr myrI qF dfhVI nUM lwg geI
kflKL!”
Ausny Dfh mfrn vFg afiKaf qy dovF hwQF ivc isr Guwt ilaf.
twbr dy jLor dyx `qy vI Aus rotI dI burkI mUMh nf lfeI. sfrI rfq ibsqry
`qy ipaf AuWsl vwty lYNdf irhf. AuhdI njLr afpxy ipMz dy mfx-mwqy ieiqhfs
`qy PLYl geI. eysy ipMz dy BfeI hrdfs isMG ny Auh nfgLxI bxfeI sI ijhVI
BfeI bicwqr isMG ny gurU df QfpVf lY ky msq hoey hfQI dy mwQy ivc mfrI sI.
pr awj ieh nfgxI Ausdy afpxy klyjy ivc KuBI peI sI. eysy ipMz dy BfeI mhF
isMG ny isr dI bfjLI lf ky gurU dI god df inwG mfixaF sI qy BrfvF vwloN
iliKaf bydfvf pVvf ky muV qoN ‘tuwtI gMZ leI sI.’ pr awj gurU ny Aus nfloN
afp hI qoV leI sI. AusnUM KLud nUM god ivcoN Dwkf dy ky gurU ny pfsy suwt
idwqf sI. Auh afpxy gurU GroN Dwikaf igaf sI. nmosLI ivc glL glL DisaF
hoieaf! Aus mihsUs kIqf AuhdI dfVHI awQrUaF nfl iBwj cwlI sI.
kdI AuhnUM afpxy gLdrI sUrimaF `qy bVf mfx sI. afpxy ipMz df qy afpxy
KLfndfn df gOrvmeI ieiqhfs lokF nfl sFJf kridaF AuhdI CfqI mfx ivc Puwl
jfieaf krdI sI. ichry `qy jlfl af jFdf sI. pr awj AuhnUM afpxy ipMz dy
gLdrI pRym isMG nUM DoKy nfl PVfAux vfly Auhdy gLdrI Xfr BUiraF vfly lfl
isMG dy puuwq cMnx isMG df iKLafl af irhf sI ijsny afpxy mfmy blvMq isMG
nfl iml ky pRym isMG nUM igRPLqfr krvf idwqf sI. awj Auh afp cMnx isMG qy
blvMq isMG bx igaf sI!
iPr AuhdI soc AuhnUM hor pfsy iKwc ky lY geI. Auh qF aYvyN afpxy ipMz dy
mfx-mwqy ieiqhfs aqy gOrv df rOlf pfAuNdf irhf sI. mfieaf rfm dy kfql ieh
muMzy vI qF eysy ipMz dy sn. iksy gLrIb jwt dI kuVI dI iewjLq rolx vflf
awj df ‘sLhId sUrmf!’ vI qF eysy ipMz df sI qy sI vI Auhdy afpxy BfeIcfry
ivcoN! inhfl isMG vI qF eysy hI ipMz df sI, ijhVf pRym isMG hurF df sfQI
sI qy ijsny ipwCoN vfaHdf muafPL gvfh bx ky pRym isMG hurF nUM Pfhy
lvfieaf sI! AusnUM adflq ivc vfaHdf muafPL bixaF vyK ky pRym isMG ny afpxf
mUMh prny nfl Zwk ilaf sI qy ikhf sI, “mYN ies gLdfr df mUMh nhIN vyKxf
cfhuMdf.”
pRym isMG ny qF ieh vI ikhf sI, “inhfl isaHF! ijhVI mOq qoN zridaF qUM
vfaHdf muafPL bixaF eyN, Xfd rwKIN! qyrI gLdfrI qy qyrI nmosLI qYnUM sfzy
qoN vI pihlF lY zuwbygI. sfzy qoN pihlF mryNgf qUM!”
inhfl isMG nmosLI df mfiraf Gr af ky ipCly aMdr luk igaf sI. pRym isMG dI
bolI Ausdy aMdr KuB geI sI. jy ikqy hnyry-svyry, bfhr-aMdr jMgl-pfxI jFdf
vI qF iksy nfl awK imlfAuxoN zrdf. AusnUM lwgdf sI ijvyN AuhnUM vyKx vflf
hr bMdf vyKdy sfr mUMh AuWqy prnf lY lYx lwgf hovy! sfrf idn Auh ipCly
kmry dy hnyry ivc luikaf rihMdf. afey gey iksy nUM vI imldf nhIN sI. ipCly
idnF ivc qF Auh Gr dy jIaF nUM vI kihx lwg ipaf sI, “afpxy mUMh qoN prnf
pfsy ikAuN nhIN krdy! kI ivfgiVaY mYN quhfzf! myry vwl ivMhdy ikAuN nhIN
qusIN? ikAuN mUMh moVdy E myry qoN?”
qy swcIN nmosLI df mfiraf inhfl isMG pRym isMG hurF dy Pfhy lwgx qoN pihlF
hI pRfx iqafg igaf sI. ieh iksy vlI-aOlIey pRym isMG df srfp nhIN sI. ieh
qF iek dysL Bgq aMdroN gLdfrI kr gey afpxy hI sfQI leI sihj-suBf inklI
dur-asIs sI, ijs ny BYa ivc Ps ky afdrsLoN izwg pey inhfl isMG dI jLmIr
nUM lfhnq pfeI sI. afpxy hI aMdroN peI ies iPtkfr ny AuhdI jLmIr ZyrI kr
idwqI sI qy nfl hI srIr vI.
awj Auh KLud vI inhfl isMG bx igaf sI!
svyry iksy nUM kI mUMh ivKfeygf Auh! sfry lok AuhnUM vyK ky mUMh `qy prny
lY lYxgy. ikvyN krygf Auh AuhnF df sfhmxf! kI hux Auh vI ipCly aMdr luk
jfvy!
jgjIq qy hrjIq qF bfr bfr afKdy sn ik Ausdf koeI ksUr nhIN! muMizaF dI mOq
qF ‘bfjLF’ dI ‘bfjLF’ nfl lVfeI df PLl sI. AuhnF ‘bfjLF’ ny hI qF mfieaf
rfm df kql kIqf sI. mfieaf rfm dy kfql pRym isMG dI QF ikvyN lY skdy sn!
pRym isMG qy Auh afp qF ‘icVIaF dy Xfr’ sn!
TIk hI qF sI. mfieaf rfm dy kfql pRym isMG dI QF ikvyN lY skdy ny! pr
Qfxydfr hwsdf hoieaf afK irhf sI, “bfbf! vDfeI hovy. qyry dwsy iqMny dy
iqMny pMCI PuMzy gey ny! qyry dwsy -–qyry dwsy--qyry dwsy-.”
Auh iewk qrHF afpxy muMizaF `qy cIk ipaf, “mslf ‘mfieaf rfm dy kfql mfry
hI jfxy cfhIdy ny’ df nhIN sgoN mslf myry sihvn hI ‘muKLbr’ bx jfx df hY;
ijsdI DuwK Qfxydfr qy hornF pulsIaF rfhIN awj-Blk bfhr inkl hI jfxI hY!
Ausny iPr qoN isr PVH ilaf.
sfrI rfq Aus jfgidaF kwtI. loa lwgI qF Ausny dIvfr `qy tMMgIaF gurUu nfnk
dyv qy gurU goibMd isMG dIaF qsvIrF vwl vyiKaf.
“myry bfbf nfnkf! mYN qF sdf pihlF qYnUM eI ismiraY! qUM eI hux rfh dws
koeI. myry nfnk dI dsvIN joq, hornF dy ‘bfjLF vfilaf’, pr myiraf ‘icVIaF
vfilaf!’ qUM qF jfxdYN ik mYN ikiqEN vI aMimRq nhIN sI Cikaf. mYN qF jdoN
PLfqmF nUM CuzfAux jfx leI GroN ikwlI nfloN bfpU dI ikrpfn lfhI sI qF kyvl
qyrf hI afsrf qkfieaf sI. mYN qF loV vyly afpxI ijMLmyvfrI smJidaF qyrf nF
lY ky qyrI ikrpfn kdI kdI AuTf lYNdf sF qF Boly lok smJdy sn ik mYN aMimRq
Cikaf hoieaY! lokF leI mYN aMimRqDfrI sF. mYN lokF dy ivsLvfs nUM qoV ky
qyrI hyTI nhIN sF krvfAuxf cfhuMdf. ies leI axCky aMimRq df Byd mYN kdI
iksy `qy Aujfgr nhIN sI hox idwqf. mYN axCikaf aMimRq vI kdI qyry leI
imhxf nhIN sI bxn idwqf. hux qUM dws qF shI mYN mfCIvfVy dy jMgl ivcoN
ikvyN pfr jfvF! Ps igaf mYN qF Buwl BuleIaF ivc.”
dovyN bfby awgoN kuJ nhIN boly. Auh prysLfn hoieaf afpxy ‘ipMz’ nUM puwCx
lwgf. sfry ijvyN kih rhy sn; qUM sfnUM ikAuN puwCdf eyN; afpxy mn nUM
puwC. pr mn ivc qF cfr cuPLyry hnyrf hI hnyrf sI.
Auh vfr vfr afpxy afp nUM svfl krdf. vfr vfr vwKry vwKry jvfb imldy.
qy Pyr ijvyN AusnUM acncyq rfh ids ipaf hovy.
idn cVHy Auh KLusLI KLusLI sfry twbr nUM imilaf. cfh vI pIqI, nfsLqf vI
kIqf. ikrpfn ikwlI nfloN lfhI qy mjLbUq kdmIN qurdf Auh ipMz ivc vVdI sVk
dy sfhmxy pYNdy cOrfhy ivcly QVHy `qy af ky bYT igaf. AusnUM pqf sI puils
ies vyly rojL gLsLq `qy afAuNdI hY.
puils dI jIp afeI qF Ausny hwQ dy ky rok leI.
“kwlH vflf bfbf arjn suMh eyN.” hOldfr ny Qfxydfr nUM afiKaf.
“suxf bfbf!” Qfxydfr ny ‘afpxf bMdf’ jfx ky cfa ivc Kwbf pYr jIp qoN hyTF
lfhuMidaF AuyqsLfh nfl puwiCaf.
“suxfAuNdF qYnUM hrfmIaF!” Auhny imafn sxy ikrpfn AuhdIaF bfhvF `qy mfrI.
AuhdI grjdI afvfjL dUr dUr Kloqy lokF dy kMnF qwk jf gUMjI.
“qUM mYnUM muKLbr bxf `qf kMjrf! mYN dunIaF sfhmxyN ikqy mUMh dyx jogf
nhIN rih igaf. hrfmIaF! klMk lvf `qf eI myry mwQy `qy. myry ipMz dy mwQy
`qy. myrI Aumr Br dI kmfeI imwtI c roVH `qI. muMizaF ny qF jo Auh krdy sn,
awj Blk mrnf eI sI. pr qUM AuhnF dI mOq myry lyKy ikAuN pf `qI. dwlf bxf
`qf qUM mYnUM.”
puils dy bMdy Bwj ky bfhr inkly. arjn isMG df hmlf jIp dy sfhmxy pfisEN
hox kr ky ipClIaF sItF qoN AuWqry ispfhIaF dy awgy arjn isMG nfl
guwQ-m-guwQf huMdf Qfxydfr af igaf. Auh pfsf vlL ky hrPLlI kfhlI nfl arjn
isMG vwl vDx leI lpky.
arjn isMG pihlF qF qlvfr nUM imafnoN kwZx lwgf pr iPr kuJ soc ky Ausny
Qfxydfr dI pytI nfl lmkdy rIvflvr nUM hwQ pf ilaf. Qfxydfr ny AusnUM Dwkf
mfr ky nfloN qoVnf cfihaf. pr Auhdy hwQ qF lohy dy bxy hoey sn. jIp qoN
Bwj ky Auqry sfho-sfh hoey hvfldfr ny AusnUM ipwCoN dI jwPf mfrn dI
koisLsL kIqI pr Auh Jtky nfl Ausdy jwPy `coN inkl igaf. pUry jLor nfl
Ausny Qfxydfr df rIvflvr iKc ilaf.
“PVHo Auey iehnUM. jdoN mYnUM mfr eI dAUgf, AudoN eI kuJ krogy.” Qfxydfr
dI kMbdI-ivlkdI cIk gUMjI.
“kuwiqaF mYN qYnUM mfrnf nhIN. pr mYN qYnUM suwkf vI nhIN Cwzxf. qyry lhU
nfl mYN afpxy mwQy `qy lwg geI kflKL DoxI aYN.” Auhny Kwby hwQ ivc ikrpfn
sMBflI qy swjy hwQ nfl rIvflvr df bwt pUry qfx nfl Qfxydfr dy mwQy ivc
mfiraf. lhU dIaF GrflF vgx lwgIaF.
“bwaas!” eynI kr ky Aus qswlI df zUMGf sfh ilaf qy rIvlvr nUM hvf ivc
AuWcf AuCfl ky dUr suwtidaF jyqU KLusLI ivc ikhf, “hya, afh lY.”
mIcI muwTI vflf Ausdf swjf guwt mjLbUqI nfl awgy viDaf vMgfr irhf sI, “lE,
PVH lE mYnUM.”
do pulsIaF ny arjn isMG nUM jwPf mfr ilaf.
lhU coNdy mwQy nUM pUMJidaF Grkdy hoey Qfxydfr ny nfl dy sfQIaF nUM
llkfiraf, “hux mfro vI golI iehnUM BYx codo! ipE nUM jwPIaF kfhdIaF pfAux
zhy jy!”
jwPf pfAux vfilaF arjn isMG nUM Dwkf dy ky iewk pfsy kr idwqf.
ispfhI ny styngMn iswDI kIqI qy insLfnf bMnH ky golI clf idwqI. ‘gV gV’
hoeI qy agly pl arjn isMG jLmIn `qy izwgf, lhU ivc lwQ pwQ, qVPL irhf sI.
plF ivc lokF dI BIV jmHF ho geI. ieh kI Bfxf vfpr igaf sI!
rumfl nfl mwQy qoN lhU pUMJdf hoieaf Qfxydfr kdy muwT-ByV ivc pft geI qy
iqp iqp zuwlHdy lhU nfl ilbV rhI afpxI vrdI vwl vyK irhf sI; kdI jLmIn `qy
izwgy arjn isMG vwl. lhU co co ky Auhdy ichry qy awKF nUM iBAuN irhf sI.
puils ny dbkf mfr ky BIV nUM pfsy ht jfx leI ikhf. lok dUr jf ky KVy ho
gey. ijnHF kuJ iek jixaF ny afpxI hfjLrI ivc Gtnf vfprdI vyKI sI, Auh
zry-sihmy vI sn qy hulfs ivc vI sn. kMbdy, sihmyN qy AuqsLfhI bolF nfl Auh
Gtnf df ibafn kr rhy sn. vDf cVHf ky arjn isMG dI bhfdrI qy jvF-mrdI dI
khfxI suxf rhy sn.
“nhIN Auey rIsF! sfzy sUrmy bfpU dIaF! Es bwbr sLyr dIaF!” iksy ny josL
ivc Br ky pr puils qoN zridaF hOlI ijhI afiKaf.
BIV qoN prHy iek pfsy afx Kloqf akflI Bjn isMG afpxy nfl Kloqy sfQI nUM
hOlI ijhI kihMdf, “ieho ijhy ieMj eI kuwqy dI mOq mrdy huMdy ny. ijhVy nf
eyDr hox nf EDr.”
“sLrm kr E Bjn isaHF! AuNj ‘akflI’ bixaF iPrdYN!” nfl dy gflH kwZx vFg
afiKaf.
“Tfxydfr ny qF afpxI izAUtI inBfAuxI sI! pihlF muMizaF dI sUh nf idMdf
ieh!” Bjn isMG ajy vI afpxI gwl `qy kfiem sI.
“koeI nhIN; Auhny vI afpxI izAUtI inBf idwqI af.”
Bjn isMG dy moZy `qy iksy ny hwQ rwiKaf.
ieh ipwCy af Kloqf bfby df muMzf jgjIq isMG sI ijhVf iksy dukfn qoN hfdsy
dI KLbr suxky Bwjf afieaf sI.
jgjIq kfhlI nfl KUMn ivc ilwbVy bfpU dI lfsL vwl viDaf. lhU df CwpV lwgf
hoieaf sI. CfqI golIaF nfl ClxI hoeI peI sI. qy CfqI dy nfl hI Kwby pfsy
AusdI mwuT ivc GuwtI Auhdy bfby dI ikrpfn peI sI.
cVHdy sUrj dIaF ikrnF dy sunihrI cfnx ivc bfby dI icwtI dfVHI ilsL ilsL kr
rhI sI.
(waryamsandhu@gmail.com)
(1-905-970-1526) |